Praktijkvoorbeeld: Alfa-college maakt van circulair gebouw één groot leertraject
Een belangrijk fundament voor circulaire bouwprojecten is de wil om circulair te bouwen. Dit blijkt wel uit de ervaringen van het Alfa-college. De mbo-instelling liet een oud schoolgebouw herontwikkelen met hergebruik van zo veel mogelijk materialen uit hetzelfde gebouw. Een groot leertraject voor zowel de opdrachtgever, de aannemer als de gebruikers van het gebouw.
Een oud MTS-gebouw van Alfa-college was aan renovatie toe. Het schoolbestuur wilde er graag hun eerste circulaire bouwproject van maken en zette in 2018, na 2 jaar voorbereiding, een Europese aanbesteding uit.
Minimaal 30% circulair
De aanbesteding op basis van Best Value Procurement (BVP) bestond uit een programma van eisen met daarin onder meer algemene functionele eisen. “We gaven geen bestek of tekeningen mee, want we wilden dat de opdrachtnemer in overleg met ons en door middel van circulaire ontwerpkeuzes tot een passend gebouw zou komen”, zegt Marleen Schulte, adviseur huisvesting. “Inschrijvers moesten zich vooraf committeren aan een bepaald percentage circulair bouwen van minimaal 30%.”
Leertraject
Het Drentse HuneBouw was meteen zeer gemotiveerd om met het circulaire bouwproject te starten. “We zagen het als een belangrijk leertraject om meer ervaring en kennis op te doen in circulair bouwen”, zegt directeur Klaas Graveland. De bouw – onder leiding van een stuurgroep voor de besluitvorming en een samenwerking als een soort bouwteam (met de externe projectleider, een vertegenwoordiging van Alfa-college, HuneBouw en onderaannemers) – nam in totaal 2 jaar in beslag.
Kansendossier
Omdat er zo weinig vast stond van tevoren en circulair bouwen nieuw was voor hen, was het voor opdrachtgever en -nemer een gezamenlijke ontdekkingstocht. “Belangrijk voor de onderlinge relatie is om vertrouwen op te bouwen door continu met elkaar in gesprek te blijven”, zegt Graveland. Binnen het project was het kansendossier een belangrijk onderwerp. Daarin werden de maatregelen besproken om te scoren op duurzaamheid en circulariteit.
Gaandeweg leren
“Gaandeweg hebben we heel veel geleerd”, zegt opleidingsmanager Klaas Berends. “Vanuit het onderwijs hebben we bijvoorbeeld geholpen met een methode om materiaalgebruik te kwantificeren op circulariteit en duurzaamheid. Ook besloten we om het gebouw niet geheel te slopen. Dit droeg allemaal bij aan de circulariteit van het bouwproject.”
Studenten participeren
Graveland waardeert ook een ander aspect van het project: studenten van het Alfa-college participeerden in de bouw. Zo bouwden ze letterlijk aan hun toekomst met een nieuw gebouw én door ervaring op te doen met circulair bouwen, wat ze later kunnen meebrengen naar toekomstige werkgevers. Zo werd een circulaire bouwklus een zeer interessante bouwklas.
Geleerde lessen voor andere organisaties die circulaire willen bouwen en aanbesteden
- Kwantificeer termen als circulariteit en duurzaamheid.
- Timmer aanbestedingen niet dicht met bestekken en tekeningen.
- Neem de Total Cost of Ownership (TCO) mee in circulaire bouwopgaven, zoals de energieprestaties van gebouwen, het onderhoud en de reparabiliteit van installaties.
- Investeer in een goede kennismaking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Wat is een passend gebouw? Leer elkaars taal spreken.
- Daag de opdrachtnemer met een Best Value-methodiek uit om met concrete circulariteits- en duurzaamheidsvoorstellen te komen.
Lees het hele praktijkvoorbeeld
In het praktijkvoorbeeld over het circulaire bouwproject van Alfa-college leest u meer over de ervaringen en lessen van opdrachtgever en aannemer.
Werkbezoek Alfa-college
Op 2 oktober 2023 organiseert Alfa-college in samenwerking met Regio Zwolle Circulair en Beter Aanbesteden een werkbezoek voor opdrachtgevers en opdrachtnemers in de regio Zwolle en het Zuidelijk deel van Drenthe. Hierin komen het proces van aanbesteden en het resultaat uitgebreid aan bod.