Praktijkvoorbeeld: Friesland wordt zelfleverancier van duurzame energie
In de provincie Friesland wordt stroom voor eigen gebruik door zo goed als alle overheden al enige tijd centraal ingekocht via de OVEF. Dat gebeurt op de vrije markt, waarbij OVEF met behulp van certificaten zo veel mogelijk groen ‘winkelt’. Vanaf begin 2024 gaat het heel anders: OVEF koopt dan alleen nog groene stroom in die in Friesland door de overheden zelf wordt geproduceerd.
De ambitie reikt nog verder: hetzelfde moet voor gas gaan gelden. Aanbestedingstechnisch moest OVEF daarvoor wel door een aantal hoepels springen. Directeur-bestuurder Isolde den Haring (OVEF) vertelt hoe en waarom.
Praktijkvoorbeeld duurzame energie
Het gaat bij de Coöperatie Openbare Verlichting & Energie Fryslân (OVEF) niet om bescheiden hoeveelheden stroom. De provincie, het (recent toegetreden) Wetterskip Fryslân en 17 Friese gemeenten hebben jaarlijks zo’n 100 miljoen kilowattuur nodig. Die elektriciteit wekken diezelfde overheden ruimschoots op met windmolens, zonnepanelen en biomassa. Maar mag ‘zelflevering’ juridisch wel? Hoe zorg je daarnaast voor ‘gelijktijdigheid’, dus dat de groene stroom er ook is als die daadwerkelijk nodig is? Is het daarbij mogelijk om aan de vraagzijde te sturen, door vooral stroom te gebruiken als het aanbod hoog is?
Overheden mogen groene stroom aan elkaar leveren
“We hebben het laten uitzoeken door gespecialiseerde juristen, en we hoeven niet de markt op met een Europese aanbesteding. We mogen onze eigen groene stroom dus aan onze eigen overheden doorleveren”, zegt Den Haring. “Er is wel een verschil tussen leveren en inkopen. Levering van energie door de ene overheid aan de andere mag middels quasi-inbesteding, maar inkoop niet. Daarbij zetten we daarom het principe van horizontale samenwerking in: overheden die gezamenlijk een dienst leveren, mogen bij elkaar inkopen, mits dat het openbaar belang dient. Gek genoeg hoort daar niet bij dat een overheid stroom nodig heeft om te functioneren. Maar bevordering van de energietransitie valt er wél onder.”
Tips van Isolde den Haring (OVEF):
- Vergelijkbare plannen? Vind het wiel niet opnieuw uit en maak geen onnodige (juridische) kosten. OVEF deelt alle informatie en ervaring graag met anderen.
- Zorg voor voldoende schaal, zodat er genoeg opwek is en er goed onderling kan worden samengewerkt. Maak het niet té groot: de RES-regio is een mooi formaat.
- Wees creatief en denk vooruit. Loop daarbij niet voor de troepen uit, maar informeer en betrek alle partners in het samenwerkingsverband heel goed bij alles.
- Ga niet in op aanbiedingen van bedrijven die zeggen alles aanbestedingstechnisch te kunnen regelen. Het luistert heel nauw en is niet zo simpel als wordt voorgesteld.
Lees het hele praktijkvoorbeeld
Duurzame energie lokaal opwekken én inkopen: Friesland wordt ‘zelfleverancier’
Meer informatie
Handreiking Elektriciteit: Integratie van inkoop en opwek
Dossier: Energie