Praktijkvoorbeeld innovatiepartnerschap - Zwolle benut kunstgras als warmtebron
Op het voetbalveld kan het er soms heet aan toe gaan. In Zwolle is dat precies waar ze op hopen. Want op zonnige dagen vormen de hectaren kunstgras wellicht een extra speelveld om duurzame warmte te scoren. Om dit idee tot wasdom te brengen vormt de gemeente een zogeheten innovatiepartnerschap met het bedrijfsleven.
Kunstgrasvelden kunnen op een mooie, zomerse dag wel 70°C worden. “Mijn collega Jos Florax kwam op het idee om ze als bron voor duurzame warmte te gebruiken”, vertelt Jeroen Oosthof, strategisch adviseur bij de gemeente Zwolle. “Wat als je er een soort vloerverwarming onder legt, maar dan met een omgekeerde werking? Je haalt de warmte uit het veld en brengt het naar de gebouwen in de omgeving. Een innovatief idee met als voordeel dat je de ruimte multifunctioneel gebruikt: voor voetbal en warmteopwek. Een belangrijk pluspunt in ons kleine land.”
Innovatief inkoopprogramma Overijssel
Het idee voor de warmteopwek kwam bij de provincie Overijssel terecht. “Samen met Nieuwe Energie Overijssel hebben we een innovatief inkoopprogramma opgezet om provincie, gemeenten en woningcorporaties te helpen aan nieuwe oplossingen voor de energietransitie”, zegt Janine Swaak, adviseur innovatiegericht inkopen. “In afstemming met de gemeente Zwolle hebben we hiervoor een vraagstuk in een A4-tje opgesteld. Hoe je met een kunstgrasveld warmte kan opwekken vonden we interessant. In 2020 organiseerden we een marktconsultatie en daarin vernamen we hetzelfde enthousiasme in de markt.”
Voordelen innovatiepartnerschap
Overijssel zette samen met Zwolle een bijzondere aanbesteding in gang. Om oplossingen voor warmteopwek onder kunstgras te ontwikkelen, konden bedrijven zich aanmelden voor een innovatiepartnerschap. “Het idee is dat je met elkaar een langer partnerschap aangaat”, zegt Swaak. “Van de eerste ontwikkelfase tot de daadwerkelijke inkoop. Het voordeel is dat je met elkaar gedwongen bent vooruit te kijken en in een vroeg stadium moet stilstaan bij de eindgebruiker. Je wilt immers dat de oplossing breed geaccepteerd wordt.” Oosthof beaamt dit voordeel. “We houden uitdrukkelijk rekening met de technische uitvoerbaarheid, het onderhoud en beheer en de speleigenschappen van het kunstgrasveld. Bovendien moeten clubs niet het idee krijgen dat de kwaliteit van het kunstgras er minder door wordt, want anders omarmen ze deze oplossing nooit.”
Tips van Jeroen Oosthof (gemeente Zwolle) en Janine Swaak (provincie Overijssel):
- Kies bij een innovatiepartnerschap een oplossing met een TRL (technology readiness level) van minimaal 4. Anders is de kans om tot toepassing te komen te klein.
- Durf opdrachtnemers los te laten. Bij innovaties werkt het niet om de oplossing te dicteren en te veel te sturen op de planning.
- Ontwikkel in fasen en bouw go-/no go-momenten. Dat geeft zekerheid te kunnen stoppen als de innovatie niet kansrijk blijkt te zijn.
- Stem het innovatiepartnerschap van tevoren goed af met de juridische afdeling. Zo zorg je ervoor dat de twee gescheiden werelden van innovatie en aanbestedingsrecht bij elkaar gebracht worden.
- De slagingskans is groter als de opdrachtgever zelf ook de kennis en kunde in huis heeft om over het technisch beheer mee te kunnen denken met de opdrachtnemer.
- Faciliteer een voortdurende afstemming met elkaar. Dat voorkomt bijvoorbeeld dat een partner eindeloos broedt op een idee waar de ander allang een oplossing voor heeft.
Bekijk het volledige praktijkvoorbeeld
Van gas naar gras. Innovatiepartnerschap in Zwolle benut kunstgras als warmtebron