Mutual Learning Exercise: Strategisch raamwerk innovatiegericht inkopen
Dit rapport geeft definities voor vier verschillende vormen van innovatiegericht inkopen. Daarnaast wordt in het rapport ingegaan op het strategische, institutionele en organisatie raamwerk dat nodig is voor het inkopen van innovaties. Ten slotte worden belangrijke belemmeringen voor innovatiegericht inkopen besproken. Het is het eerste rapport uit de Mutual Learning Exercise (MLE) over innovatiegericht inkopen. (september 2017)
De beschreven vormen van innovatiegericht inkopen in dit rapport zijn:
- Pre-commercieel inkopen (Small Business Innovation Research, SBIR), inkopen van O&O-diensten door (semi)overheden.
- Direct innovatiegericht inkopen, inkopen van innovatieve oplossingen door (semi)overheden.
- Katalytisch innovatiegericht inkopen, inkopen van innovatieve oplossingen door een intermediair voor (semi)overheden.
- Functioneel inkopen, reguliere inkoopopdrachten met functionele specificaties zonder specifieke innovatiewens
Instituten en organisaties
Instituten en organisaties vervullen een belangrijke rol in het ecosysteem voor innovatiegericht inkopen. Zo is een institutioneel raamwerk gewenst om een bredere toepassing van functionele eisen in het gehele specificatieproces te borgen. Ook moet gewaakt worden voor het centraliseren van inkoop ten behoeve van inkoopvoordelen omdat dit nadelig kan zijn voor de innovatiewens en het contact tussen opdrachtgever en potentiële opdrachtnemer kan doen verminderen. Ten slotte wordt de spanning tussen de bestuurlijke wens voor innovatie en het bestuurlijke risico bij het falen van deze innovatie benoemd.
Belemmeringen
Belangrijkste belemmeringen voor innovatiegericht inkopen zijn:
- Beperkte ruimte om lange termijndoelen te formulieren en hierna te handelen
- Beperkte capaciteit om maatschappelijke uitdagingen te identificeren en te evalueren
- Beperkte capaciteit om deze maatschappelijke uitdagingen te beschrijven in functionele eisen en over te brengen op potentiële toekomstige leveranciers
- Aversie van technische risico’s door publieke organisaties en het gebrek direct contact tussen potentiële opdrachtnemers en –gevers mede door introductie van digitaal aanbesteden
- Gebrek aan mogelijkheden voor “learning on the job”
Mutual Learning Exercise
Zestien Europese landen delen in de Mutual Learing Exercise (MLE) on Innovation Procurement hun kennis over innovatiegericht inkopen. Ze doen dat onder voorzitterschap van prof. Enquist. Deze MLE is geïnitieerd door de Europese Commissie naar aanleiding van het visiedocument van het European Research Area and Innovation Committee (ERAC) over innovatiegericht inkopen. Vanuit Nederland neemt het ministerie van Economische Zaken en Klimaat samen met PIANOo deel aan dit initiatief. In maart 2017 was Nederland gastland van het eerste landenbezoek. Onderwerpen van de MLE zijn het strategisch raamwerk voor innovatiegericht inkopen inclusief definities, doelen, indicatoren en instrumenten. Ook komen de rollen en verantwoordelijkheden van alle betrokkenen bij publieke inkooptrajecten van beleid tot uitvoering aan bod.