Uitvoeringsverslag en adviesrapport inzake overheidsopdrachten lokale overheden
Het Europees Comité van de Regio’s (CvdR) dringt erop aan dat de herziening van de EU-regels voor overheidsopdrachten wordt stopgezet omdat de laatste hervormingen nog van recente datum zijn en in een aantal belangrijke opzichten tekortschieten. Ook zonder nieuwe regels op te leggen kunnen belangrijke problemen aangepakt worden. De CvdR geeft in een adviesrapport meerdere politieke aanbevelingen. Dit adviesrapport is opgesteld als samenvatting van een groter rapport dat is opgesteld door het CvdR naar aanleiding van een enquête afgenomen onder decentrale overheden. (oktober 2019)
Resultaten
Kleine ondernemingen krijgen minder contracten dan de EU had verwacht en grensoverschrijdende overheidsopdrachten hebben de lokale en regionale overheden geen enkele meerwaarde opgeleverd. Er worden weinig of geen grensoverschrijdende contracten toegekend, ondanks het feit dat er regelmatig EU-brede overheidsopdrachten worden uitgeschreven, die geldverslindend en tijdrovend zijn. Bovendien zien lokale en regionale overheden vaak niet de noodzaak om strategische doelstellingen te hanteren, met name op het gebied van innovatie.
Oorzaken
Dit komt onder meer omdat de gemiddelde lokale of regionale overheid in de EU het moet doen met een krap budget, beschouwt onderzoek en ontwikkeling niet als prioritair en schaft vooral basisproducten aan. Gezien de middelen die zij uitgeven, vinden overheden het vooral belangrijk om zuinig om te gaan met geld. Over het algemeen kijken zij wel naar duurzaamheidsaspecten, maar het ontbreekt hun aan betrouwbare en duidelijke, in de hele EU erkende keurmerken en certificaten, met name op het gebied van milieuduurzaamheid, die nodig zijn om rechtszekerheid te scheppen en de lasten voor lokale aanbestedende diensten te verlichten. Bedrijven uit andere landen bieden wellicht aantrekkelijke producten en prijzen aan, maar verschillen in wetgeving, belastingvoorschriften en bestuurlijke regels werpen hindernissen op die moeilijk te overwinnen zijn. Bovendien zijn de regels niet eenvoudig en transparant genoeg om overheidsopdrachten aantrekkelijk te maken voor kleine ondernemingen.
Lessen
Er volgen enkele belangrijke lessen uit deze enquête.
- Ten eerste mogen de EU en de lidstaten niet verwachten dat lokale overheidsopdrachten de enige manier zijn om alle beleidsdoelstellingen, zowel op sociaal vlak als op het gebied van duurzaamheid, te realiseren. Overheidsopdrachten vergen een uitgebalanceerde aanpak waarbij erop moet worden toegezien dat de regels door alle overheden, ongeacht hun grootte, gemakkelijk toegepast kunnen worden en waarbij ook het beginsel van lokaal zelfbestuur in acht wordt genomen.
- Ten tweede zou de EU ervoor moeten zorgen dat meer middelgrote ondernemingen meedingen, om de lokale economie te stimuleren.
- Ten derde zijn aanbestedingsvoorwaarden niet de beste manier om bedrijven uit andere landen aan te trekken; het zou bijvoorbeeld beter zijn om te werken aan gemeenschappelijke keurmerken en aan erkenning van nationale certificaten.