Bouworganisatievormen GWW
De termen bouworganisatie- en contractvorm worden binnen de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW) vaak door elkaar gebruikt. In dit dossier worden de definities uit de Leidraad Aanbesteden van de Regieraad Bouw gehanteerd. De wijze waarop de uit te voeren taken over de verschillende deelnemers aan het bouwproces worden verdeeld, is een bouworganisatievorm.
Een bouworganisatievorm is nog geen contract. De contractvorm betreft de juridische vastlegging van de contractuele afspraken, die tussen die deelnemers zijn gemaakt.
De Leidraad Aanbesteden Bouwopdrachten heeft de belangrijkste bouworganisatievormen in de GWW uitgewerkt. Daar vindt u ook de nodige informatie over de afweging van de bouworganisatievorm en de contracten.
Taakverdeling in het bouwproces
De belangrijkste taken die tijdens een bouwproces worden uitgevoerd zijn:
- Ontwerpen van het bouwproject (design of de engineering)
- Uitvoeren van het bouwproject (build of construct)
- Verwerven van projectfinanciering (finance)
- Meerjarig onderhoud en beheer van het gerealiseerde bouwproces verzorgen (maintain)
- Het exploiteren van het gerealiseerde bouwproces (operate)
Bouworganisatievormen
De uitvoering van het bouwproject wordt in vrijwel alle gevallen aan de marktpartij uitbesteed. Voor de keuze van de bouworganisatievorm moet de vraag beantwoord worden wie de overige bovengenoemde taken gaat uitvoeren:
- de aanbesteder (traditionele bouworganisatievorm)
- de marktpartij (geïntegreerde bouworganisatievorm)
- de aanbesteder en de marktpartij samen (alliantie bouworganisatievorm)
De 3 genoemde bouworganisatievormen worden hieronder toegelicht.
Traditionele bouworganisatievorm
Voorbeelden:
- In de meest bekende traditionele bouworganisatievorm wordt alleen de uitvoering uitbesteed. De aanbesteder beschikt over eigen ontwerp- en onderhoudsafdelingen.
- In een andere traditionele vorm worden het ontwerp, de uitvoering en het onderhoud gescheiden uitgevoerd. De aanbesteder sluit contracten met verschillende marktpartijen voor delen van het bouwproces.
Het bouwteam is een variant op de tweede vorm, waarbij naast de verschillende contracten, een bouwteamovereenkomst wordt afgesloten tussen de aanbesteder, de architect of raadgevend ingenieur en de bouwaannemer.
Geïntegreerde bouworganisatievorm
In de geïntegreerde bouworganisatievorm wordt zowel de uitvoeringstaak als ook een andere taak aan één en dezelfde partij uitbesteed. Een argument hiervoor is dat beide taken beter op elkaar afgestemd kunnen worden. De marktpartij of de combinatie van bedrijven voert dus, als het ware, een aantal taken geïntegreerd uit.
De meest bekende vormen van geïntegreerde bouworganisatievormen zijn:
- D&C (Design & Construct): ontwerp- en uitvoeringtaken worden geïntegreerd.
- E&C (Engineering & Construct): engineering - en uitvoeringtaken worden geïntegreerd.
- DBM (Design, Build & Maintain): ontwerp, de uitvoering- en de onderhoudstaken worden geïntegreerd.
- DBFM (Design, Build, Finance & Maintain): ontwerp, de uitvoering-, de onderhoudstaken en de financiering worden geïntegreerd.
- DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain & Operate): ontwerp, de uitvoering-, de onderhoudstaken, de financiering en de exploitatie worden geïntegreerd.
Alliantie Bouworganisatievorm
Bij de traditionele en de geïntegreerde bouworganisatievorm is de taakverdeling helder is. De opdrachtgever en de marktpartij hebben elk hun individuele feitelijke en juridische verantwoordelijkheid voor de taken, die zij afzonderlijk vervullen. In de traditionele vorm liggen de verantwoordelijkheden en risico's meer bij de opdrachtgever dan bij de geïntegreerde vorm. In de alliantievorm echter verrichten de opdrachtgever en de marktpartij één of meer taken van het bouwproces gezamenlijk en delen ook de daarbij behorende risico's.
Deze vorm wordt vaak toegepast in combinatie met de geïntegreerde vorm en beperkt zich dan vaak tot een taak waarvan de risico's onvoldoende te overzien zijn. Geen van de partijen is ermee gebaat om die risico's zelf te dragen of om die risico's alleen bij de andere partij neer te leggen.
Afwegingsproces Bouworganisatievorm
De afweging voor de bouworganisatievorm is heel belangrijk en heeft ook consequenties voor de eveneens nog te maken keuzes voor de vraagspecificatie, de contractvorm en de aanbestedingsprocedure.