4. Aandachtspunten biobased inkopen

Naast de voordelen van biobased inkopen is er ook een aantal aandachtspunten te noemen. Voorbeelden hiervan zijn kosten en het aantonen van de duurzaamheid. Met de inzet van biomassa voor biobased producten kunnen ook ongewenste effecten optreden. Deze ongewenste effecten wil de Rijksoverheid voorkomen of in ieder geval zoveel mogelijk beperken.

Als onderdeel van de aandachtspunten worden de volgende aspecten, welke vaak genoemd worden als (vermeende) barrières, nader toegelicht:

Kosten van biobased producten 
Biologisch afbreekbaar en composteerbaarheid 
Het aandeel biomassa/ de biomassa fractie in producten 
Duurzaamheid van biomassa 
Duurzaamheid van het biobased product

Kosten van biobased producten

De vraag 'Zijn biobased producten niet duurder dan het niet-biobased alternatief?' wordt met regelmaat gesteld. Hoewel de aanschafprijs van biobased producten veelal (nog) hoger is, kunnen juist specifieke eigenschappen ervoor zorgen dat de levensduurkosten (Total Cost of Ownership ofwel TCO) gunstiger uitvallen. Sommige biobased producten zijn namelijk composteerbaar of biologisch afbreekbaar.

Voorbeelden van producten die kunnen leiden tot een lagere TCO:

Voorbeelden kosten meenemen van de  gehele levensduur in de prijsbeoordeling:

• Catering: composteerbare disposables en verpakkingen in de catering kunnen samen met het organisch afval (de eetresten, snijresten e.d.) verwerkt worden, op deze manier kunnen kosten bespaard worden. Maak  hiervoor wel duidelijke afspraken met uw afvalverwerker.
• GWW (grond-, weg- en waterbouw): tijdelijke voorzieningen, zoals geotextielen, erosiematten of boomankers kunnen in de grond achterblijven wanneer ze uit bio-afbreekbaar materiaal geproduceerd zijn, hierdoor kan bespaard worden op verwijderingskosten.
• Bouwplaatsen: tijdelijke buizen en leidingen uit bio-afbreekbaar materiaal kunnen eveneens in de grond achterblijven waardoor verwijderingskosten worden bespaard.

Biologische afbreekbaarheid of composteerbaarheid

Niet alle biobased producten zijn biologisch afbreekbaar of composteerbaar net zoals niet alle biologisch afbreekbare of composteerbare producten biobased zijn. Zo zijn er polymeren zoals polyetheen en polypropeen die niet alleen uit fossiele grondstoffen maar ook uit biomassa kunnen worden gemaakt. Deze polymeren zijn chemisch identiek en kunnen in het afvalstadium op dezelfde manier gerecycled worden.

Voor sommige toepassingen is gewenst dat een product composteerbaar is, of biologisch afbreekbaar (onder bepaalde condities). Biologische afbreekbaarheid en composteerbaarheid van een product kan door een producent/leverancier aangetoond worden door het verstrekken van de resultaten van een praktijktest of het overleggen van een relevant certificaat dat biologische afbreekbaarheid of composteerbaarheid garandeert conform NEN13432. Er zijn in ieder geval 2 bedrijven die certificatie voor biologische afbreekbaarheid en composteerbaarheid aanbieden: de OK biodegradable of OK compost labels van Vinçotte en de DIN Geprüft Biodegradable label van DIN CERTO.

Het aandeel biomassa / de biobased fractie in producten

Biobased producten kunnen volledig uit biomassa geproduceerd zijn. Daarnaast zijn er ook veel producten waarbij een deel van de grondstoffen vervangen is door biomassa. Zeker in de bulkchemie komt dit vaak voor, omdat deze slechts stapsgewijs kan overschakelen naar hernieuwbare grondstoffen.

Er zijn verschillende manieren om de biobased fractie (het percentage biomassa) van biobased producten te bepalen:

• Het technisch rapport 16721:2014 van CEN (European Committee for Standardization), geeft een overzicht van de verschillende beschikbare methoden om de biobased fractie te bepalen.
• EN 16785-1:2016 specificeert een methode die gebaseerd is op een radiocarbon analyse.
• ASTM D6866 is ontwikkeld in Amerika en is ook gebaseerd op een radiocarbon analyse om de biobased fractie in biobased producten te bepalen.
• Groencertificaten bieden ook de mogelijkheid om voor bepaalde productiemethoden, de biomassa fractie van een biobased product rekenkundig te bepalen via een gecertificeerde massabalans.

Door de Green Deal Groencertificaten erkende certificeringsschema’s voor biomassa bieden ook de mogelijkheid om voor bepaalde productiemethoden, de biomassa- fractie van een biobased product rekenkundig te bepalen via een gecertificeerde massabalans (Chain of custody).

Duurzaamheid van biomassa

De inzet van biomassa is noodzakelijk voor de verduurzaming van onze economie. In de visie van de Rijksoverheid draagt alleen duurzaam geproduceerde biomassa werkelijk bij aan deze transities. Het kabinet zal in lijn hiermee een duurzaamheidskader ontwikkelen voor die biomassa waarvoor geen wettelijk kader geldt.

Borging duurzaamheid biomassa

Voor de borging van de duurzaamheid van biomassa in de chemiesector is via de Green Deal gewerkt aan Groencertificaten. De Groencertificaten zijn een waarborg dat biomassa die als grondstof wordt ingezet voor de productie van geheel of gedeeltelijk op biomassa gebaseerde hernieuwbare chemische producten op ecologisch en sociaal duurzame wijze wordt geproduceerd en verwerkt. De Green Deal heeft minimum eisen gesteld aan de duurzaamheid van biomassa en aan de transparantie bij de handel en verwerking van biomassa door de hele keten heen. Bedrijven kunnen door gebruik te maken van door de Green Deal erkende certificeringsschema's aantonen dat er naleving plaatsvindt van deze duurzaamheidscriteria en onafhankelijk controle is op het aandeel biomassa in een half- of eindproduct. Alleen die certificeringsschema's voor biomassa worden door de Green Deal erkend, die minimaal de door de Green Deal geformuleerde duurzaamheidscriteria hanteren en die bovendien voldoen aan een set van kwaliteitseisen voor de certificeringsschema's zelf. Er is een overzicht van certificeringsschema's die zijn erkend door de Green Deal Groencertificaten.

Duurzaamheid van het biobased product

Wanneer er reden is om de duurzaamheid van een biobased product, in vergelijking met een niet-biobased product te toetsen, kan dit gedaan worden met een CO2-footprint (volgens ISO14067 of equivalent) of een levenscyclus analyse (LCA, volgens ISO 14040 of equivalent) van het product. Dit kan ook onderdeel zijn van het inkoopproces. Praktisch gezien zou het om een minimumeis kunnen gaan die verlangt dat het biobased product duurzamer (nader te specificeren) is dan het niet-biobased alternatief. De aanbesteding zou het niet-biobased alternatief waarmee de vergelijking wordt gedaan goed moeten specificeren.

Belangrijk is om in gedachten te houden dat voor niet-biobased producten zelden gevraagd wordt om de duurzaamheid door middel van een CO2-footprint of LCA te bewijzen. Het laten uitvoeren van een footprint analyse of LCA is kostbaar voor een producent. Dit kan een barrière vormen om de markt te betreden voor nieuwe biobased producten en producenten.

In de bouw en GWW zijn biobased producten (bijvoorbeeld isolatiemateriaal) vaak een deel van een groter geheel (bijvoorbeeld een schoolgebouw). In de bouw en GWW wordt veelal gestuurd op de milieuprestatie van een bouwwerk als geheel en niet op de afzonderlijke producten. Daarbij worden instrumenten gebruikt als GPR, BREAAM en DuboCalc.

Terug naar de startpagina Wegwijzer Biobased inkopen