Voordelen biobased inkopen
Er zijn verschillende overwegingen om de inkoop van biobased producten te ondersteunen. Bijvoorbeeld omdat u wilt aansluiten bij de beleidsprioriteiten van de overheid of omdat u er voordelen van verwacht.
Voor het stimuleren van biobased producten bij de inkoop van producten, diensten en/of werken zijn verschillende opties. U kunt zich richten op criteria gerelateerd aan de oorprong van het product (direct stimuleren) of op de eigenschappen van het in te kopen product (indirect stimuleren).
Welke voordelen zijn er voor biobased producten in vergelijking met niet-biobased producten en geldt dit altijd? We sommen hieronder een aantal van de voordelen op met uitleg:
- minder gebruik en afhankelijkheid van fossiele grondstoffen;
- lagere CO2-footprint;
- verbeterd gebruik van reststoffen;
- ontwikkeling van de circulaire economie;
- drijfveer voor innovatie;
- bijdragen aan organisatiedoelen/ beleid;
- biologische afbreekbaarheid of composteerbaarheid;
- verminderde of geen schadelijke stoffen;
- lagere Total Cost of Ownership (TCO);
- producteigenschappen zoals sterkte, flexibiliteit, toepasbaarheid.
Wanneer biobased producten sterke functionele voordelen hebben en in de aanbesteding ook wordt gestuurd op functionele eisen, is het al snel aantrekkelijk voor een inschrijver om biobased producten aan te bieden.
Minder gebruik en afhankelijkheid van fossiele grondstoffen
Door biogrondstoffen te gebruiken, wordt geen aanspraak gemaakt op fossiele grondstoffen. Biobased producten voorkomen daarmee de uitputting van fossiele grondstofvoorraden en in vele gevallen ook de negatieve milieu-impact die daarmee gepaard gaat. Door biobased producten uit te vragen wordt de afhankelijkheid van (grotendeels geïmporteerde) fossiele grondstoffen verminderd.
Lagere CO2-footprint
De CO2-footprint van biobased producten is in veel gevallen lager dan de CO2-footprint van producten gebaseerd op fossiele grondstoffen.
De CO2-footprint van biobased producten kan vastgesteld worden op dezelfde manier als producten gemaakt van fossiele grondstoffen. Vaak wordt hiervoor de standaard ISO14067 'Carbon Footprint of Products', gebruikt.
Verbeterd gebruik van reststoffen
Vaak wordt tijdens de productie van biobased producten gebruikgemaakt van reststromen en afvalstoffen die elders vrijkomen. Deze reststoffen zijn bijvoorbeeld: houtrestanten uit de bosbouw, stro als reststroom in de landbouw en bermmaaisel van het beheer van grasstroken langs wegen. Indien deze reststromen en afvalstoffen nog niet gebruikt worden, kan de ontwikkeling van een biobased economie deze reststoffen nuttig maken en daarmee het gebruik ervan verbeteren.
Ontwikkeling van de circulaire economie
Het gebruik van biogrondstoffen restanten en afvalstoffen past binnen de visie van een circulaire economie. Het vermindert afvalstromen. Alles wat voorheen als afval gezien werd, kan nuttig worden toegepast. Gebruik van afvalstromen en restanten voor biobased producten ondersteunt de visie van de circulaire economie en creëert daar aandacht voor. De biobased economie bestaat als werkgebied al langer dan de circulaire economie en is met veel toepassingen ver en concreet.
Drijfveer voor innovatie
De vraag naar nieuwe biobased producten biedt de markt kansen om producten te veranderen en te verbeteren.. Het stimuleren van innovatie met betrekking tot de biobased economie kan leiden tot betere producten en diensten, nieuwe markten en bedrijven en economische groei.
Bijdragen aan organisatiedoelstellingen en beleid
Sturen op duurzaamheid in de aanbesteding maakt biobased producten vaak interessant. Het op deze wijze stimuleren van de markt van biobased producten heeft een aantal interessante neveneffecten, die bijdragen aan beleidsdoelen van bijvoorbeeld lokale overheden zoals plattelandsontwikkeling, bevorderen van werkgelegenheid en het ondersteunen van het MKB. Het zijn belangrijke neveneffecten van biobased inkopen, die extra belangrijk zijn in situaties waarbij de investeringskosten bij biobased inkopen initieel hoger zijn. Het kan de weerstand tegen verduurzaming en biobased inkopen wegnemen bij beleidsmakers en de politiek. Ook een organisatiedoel zoals het verwaarden van groenreststromen afkomstig van het beheer van het eigen areaal, kan worden ondersteund door het inkopen van biobased producten (gemaakt van grondstoffen van het eigen areaal).
Een voorbeeld van een project dat gericht eigen biogrondstoffen gebruikt, is het 'uit het areaal voor het areaal' project van Rijkswaterstaat. In dit pilotproject werd een verkeersbord van bamboe en riet (het laatste 'uit eigen areaal') getest.
Biologische afbreekbaarheid of composteerbaarheid
Een aantal biobased producten (maar niet alle) zijn afbreekbaar of composteerbaar. Biologische afbraak is een natuurlijk, chemisch proces waarbij organische bestanddelen afgebroken worden door micro-organismen. Composteerbaarheid is biologische afbraak onder specifieke condities, zoals temperatuur, tijd, en dichtheid van het materiaal. Tijdens commerciële compostering zijn de omstandigheden voor biologische afbraak beter en meer gecontroleerd dan bijvoorbeeld bij een thuis composteringsproces.
Producten die biologische afbreekbaar of composteerbaar zijn, kunnen voordelen hebben in vergelijking tot hetzelfde product dat niet deze eigenschap bezit. Voorbeelden hiervan zijn composteerbare verpakkingen en bestek die in de catering samen met het organisch afval verwerkt worden, wat weer kosten bespaard. Een ander voorbeeld zijn tijdelijke voorzieningen zoals erosiematten die in de grond achter kunnen blijven omdat deze biologisch afbreekbaar zijn, wat verwijderingskosten bespaard.
Verminderde of geen schadelijke stoffen
Biobased producten zijn vaak niet of minder toxisch in vergelijking met niet-biobased producten. Biobased producten zijn daarmee minder belastend voor het milieu, de gezondheid van mensen, en in het bijzonder de gezondheid van de werknemers die met de producten moeten werken.
Voorbeelden van biobased producten die minder of geen schadelijke stoffen bevatten dan het niet biobased alternatief zijn biobased verf en coatings. Deze bevatten minder of zelfs geen Vluchtige Organische Stoffen (VOS). Dit vermindert de negatieve impact op gezondheid en milieu.
Levensduurkosten (TCO)
Hoewel de aanschafprijs van biobased producten vaak wat hoger ligt dan het niet biobased alternatief, kunnen juist specifieke eigenschappen ervoor zorgen dat de levensduurkosten (TCO) gunstiger uitvallen. Een voorbeeld van een biobased product dat een hogere aanschafprijs heeft maar een lagere TCO in vergelijking met het niet-biobased alternatief zijn composteerbare clippers en beugels. Deze clippers en binders worden gebruikt in de tuinbouw om planten te stabiliseren. Hoewel deze composteerbare clippers en beugels ongeveer 4 keer duurder zijn dan de niet composteerbare clippers en beugels, kan de TCO lager zijn. De kosten van de groen afvalverwerking zijn aanzienlijk hoger zijn wanneer het groenafval met plastic vervuild is en het niet handmatig hoeven verwijderen van plastic clippers scheelt tijd en geld.
Producteigenschappen zoals sterkte, gewicht, flexibiliteit, toepasbaarheid
Er zijn verschillende biobased producten die kwalitatief betere eigenschappen hebben in vergelijking met het niet biobased alternatief. Voorbeelden van verbeterde producteigenschappen zijn:
- Biobased erosiematten die lichter zijn dan het niet biobased alternatief. Dit maakt transport goedkoper en vergemakkelijkt de aanleg van de erosiematten;
- Toevoegen van plantaardige olie in asfalt kan de levensduur en de kwaliteit van de weg verbeteren en vergemakkelijkt de aanleg van de verharding;
- Biobased smeermiddel vergroot de veiligheid van opslag en verbruik. Het biobased smeermiddel is minder ontvlambaar dan het niet biobased alternatief;
- Biobased verf bevat minder of geen oplosmiddelen en stoot daardoor minder of geen Vluchtige Organische Stoffen (VOS) uit in vergelijking met niet biobased verf. Dit vermindert de negatieve impact op gezondheid en milieu;
- Meer informatie via InnProBio factsheets.
Wilt u meer weten, dan kunt u via de factheets van InnProBio, een Europees platform voor biobased innovaties in publieke inkoop, goede informatie vinden.