Zoeken

Voor een professionele inkoper moet integer handelen een vanzelfsprekendheid zijn, zeker als hij werkt in een professionele inkooporganisatie. Dit neemt niet weg dat persoonlijke integriteit een belangrijk aspect blijft omdat integriteitsovertredingen altijd begaan worden door personen.

Van alle handelingen van de overheid is inkoop het meest gevoelig voor corruptie en andere integriteitsovertredingen. De impact in geld maar ook in vertrouwen is zeer groot. Iedere indicatie van een overtreding komt ook nog eens uitgebreid in het nieuws. Wellicht is dit de reden dat bedrijven vinden dat de Nederlandse overheid vaak niet integer handelt bij aanbesteden. Maar in Nederland zijn rechtszaken of ACM boetes op het gebied van aanbesteden zeldzaam. Ook scoort Nederland altijd hoog op internationale integriteitsladders. Dat neemt niet weg dat organisatorisch en individueel integriteit speciale aandacht vraagt.

In elke fase van het inkoopproces (voorbereiden, doorlopen en uitvoeren) loopt de overheid risico op het gebied van integriteit. PIANOo heeft voor u de belangrijkste risico's op een rijtje gezet.

Om het risico van integriteitsovertredingen bij overheidsinkoop te kunnen beheersen dient een aanbestedende dienst vooral aandacht te besteden aan de 'organisatie van integriteit' of verankering van integriteit in de organisatie. Hiermee wordt bedoeld het inrichten van een compleet organisatorisch bouwwerk op het voorkomen van integriteitsovertredingen.

Integriteit bij de aanbestedende dienst afdwingen en de risico's minimaliseren doe je met een goede organisatie van integriteit. Het gaat bijvoorbeeld om de inbedding van inkoop in de organisatie, om de bevoegdheden en de middelen van inkopers. Nadruk ligt niet op de individuele inkoper maar op het functioneren van de overheidsorganisatie in zijn geheel. Elke overheidsorganisatie kan de nodige stappen zetten om structureel integriteitsovertredingen bij inkoop te voorkomen. Een professionele visie op en aanpak van inkoop vormt daarvoor de basis.

Tientallen houten bakken vol camouflagekleding, legergroene slaapzakken, helmen, rugzakken en drinkbekers vullen de grote hallen van de Biga Groep BV, een sociale werkplaats in Zeist. 28 medewerkers met een afstand tot de arbeidsmarkt sorteren hier alle kleding en benodigdheden van Defensie. Robert Jan Keiman, teamleider bij de Biga Groep BV, en Rob van Arnhem, categoriemanager bedrijfskleding Rijk, vertellen over het hoe en waarom. (PIANOo, april 2015)

Hoe vind je een leverancier die samen met jou op zoek gaat naar het beste, meest smaakvolle, duurzame kopje koffie en die ambities als beleving, circulariteit en partnership wil waarmaken? De provincie Fryslân vond de juiste match via Rapid Circular Contracting (RCC). "Ik denk zelfs dat we elkaar anders nooit hadden gevonden." (PIANOo, januari 2019)

Hoe kan de impact van Social return on investment (SROI) vergroot worden? Met die vraag is in 2017 de Rijksoverheid begonnen met het door ontwikkelen van haar SROI beleid. Om hiermee te experimenteren is een aantal proeftuinen social return opgestart. In dit praktijkvoorbeeld bespreken we de proeftuin die Esther Rijken (categoriemanager Interim management, Organisatie advies en Juridische Capaciteit) heeft opgestart in samenwerking met Ingrid Beukman (projectleider Berenschot Inclusief) van adviesbureau Berenschot. Lees hieronder hoe Rijken en Beukman dit hebben aangepakt en bekijk het stappenplan voor een samenvatting van hun werkproces. (PIANOo, januari 2019)

Hanzehogeschool Groningen wil de duurzaamste hogeschool van Nederland zijn. Toen ze vanwege veranderde wetgeving op zoek moest naar een nieuwe postdistributeur, zag ze daar meteen een kans in: ze besloot die distributeur maatschappelijk verantwoord in te kopen. Sociale onderneming Cycloon Post & Fietskoeriers kwam als winnaar uit de aanbesteding. ‘We hebben het beste uit de markt gehaald.’ (PIANOo, februari 2019)

Op 1 januari 2018 is Maatwerk voor Mensen, een nieuwe aanpak voor social return bij de Rijksoverheid in werking getreden. Al 18 proeftuinen met deze aanpak zijn gerealiseerd, afgelopen november is een nieuwe ronde met 10 proeftuinen van start gegaan. Op 7 februari 2019 is voor de initiatiefnemers van deze proeftuinen en andere geïnteresseerden, een Inspiratie en Doe-dag georganiseerd door het Adviesteam Social Return en Kirkman company. Hierbij stond de doorontwikkeling van de proeftuinen centraal. “We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden, enkel een raamwerk is genoeg om aan de slag te gaan en samen te leren.”