Gids Proportionaliteit
Het proportionaliteitsbeginsel is één van de beginselen van het aanbestedingsrecht. De toepassing van dit beginsel is uitgewerkt in de Gids Proportionaliteit. De Gids Proportionaliteit is een verplichte richtsnoer.
Gelijk aan de slag? Ga direct naar de Gids Proportionaliteit (pdf).
Proportionaliteitsbeginsel
Het proportionaliteitsbeginsel houdt in:
- De keuzes van een aanbestedende dienst en de eisen en voorwaarden die hij stelt bij een aanbesteding moeten in redelijke verhouding staan tot de aard en omvang van de aan te besteden opdracht.
Voorbeelden
Niet proportioneel is bijvoorbeeld:
- Bij een gecompliceerde ontwerpopdracht een openbare procedure volgen, waardoor een groot aantal marktpartijen kosten moet maken. Meer voor de hand ligt een niet-openbare procedure (met voorselectie). In dat geval maken enkel partijen met een redelijke kans op de opdracht offertekosten.
- Een selectiecriterium opstellen dat eisen stelt aan referentieopdrachten die veel zwaarder zijn dan de aan te besteden opdracht zelf.
Verplichte richtsnoer
Volgens het Aanbestedingsbesluit is de Gids Proportionaliteit een verplicht te volgen richtsnoer. en van toepassing op de gehele procedure. De verplichting geldt bij Europese, nationale en meervoudig onderhandse aanbestedingen. Deze verplichting geldt ook voor speciale sector-bedrijven.
Motivering bij afwijken
In hoofdstuk 3 en 4 van de Gids Proportionaliteit zijn voorschriften opgenomen. Als aanbestedende diensten moet je deze voorschriften volgen. Afwijken hiervan is mogelijk, maar dit moet je toelichten in de aanbestedingsstukken. Je moet kunnen motiveren:
- waarom je afwijkt
- hoeverre je afwijkt
- waarom in die specifieke situatie
Rechtsverwerking
De Gids Proportionaliteit bevat praktische handvatten voor een proportionele toepassing van rechtsverwerkingsclausules. Bijvoorbeeld ten aanzien van het redelijk opstellen van aanbestedende diensten bij het stellen van (te late) vragen en het van de inschrijvers verwachten van een proactieve houding.
Termijnen
De Gids Proportionaliteit raadt het gebruik van meerdere nota’s van inlichtingen aan bij complexe of grote aanbestedingen. Bij het hanteren van wettelijke termijnen, kan het zijn dat inschrijvers te weinig tijd hebben. Een aanbestedende dienst moet een evenwicht vinden tussen de belangen.
Advies PIANOo
Hanteer termijnen die ondernemers voldoende tijd geven om de opdracht te doorgronden en vragen te stellen. Overweeg bijvoorbeeld ruimere termijnen dan wettelijk is voorgeschreven:
- bij verzending van de aankondiging op vrijdag. Verleng de termijn dan met 48 uur.
- bij het organiseren van een schouw.
- wanneer je gebruik maakt van meerdere Nota’s van Inlichtingen.
Wijzigingen 2022
De inhoudelijke wijzigingen van 1 januari 2022 zijn overzichtelijk gemaakt in het document hoofdstuk 4 Gids Proportionaliteit met wijzigingen. Met de Gids Proportionaliteit is ook het Aanbestedingsbesluit gewijzigd.