Aanbestedingsprocedures in de GWW

Aanbestedingsprocedures Algemeen

In het inkoopproces op deze website worden in fase 1 Voorbereiden uitvoerig alle procedures besproken inclusief de voor- en nadelen.

Dossier: Inkoopproces - Fase 1: Voorbereiden opdracht

ARW 2016

Het Aanbestedingsreglement Werken 2016 (ARW 2016) is verplicht voor aanbestedingen onder de Europese drempel maar ook voor boven de drempel wordt het gebruik ervan aangeraden. Het ARW 2016 beschrijft geen procedure voor het enkelvoudig onderhands aanbesteden maar wel voor het meervoudig.

Dossier: ARW 2016 (Aanbestedingsreglement Werken)

Europese procedures

In de Grond-, Weg- en Waterbouw (GWW)-sector neemt het aantal openbare en niet-openbare aanbestedingen al geruime tijd af. In 2012 lag het aantal volgens het EIB 18% lager dan in 2009. De daling vindt plaats over de gehele linie: zowel Rijk als provincies, waterschappen en gemeenten zagen een daling in het aantal opdrachten. De verdeling tussen openbaar en niet-openbaar blijft wel redelijk constant: 80/20 (Bron EIB).

Ongeveer 60% van het aantal GWW-opdrachten is in de markt gezet door gemeenten. Dit aandeel is over de afgelopen jaren redelijk constant. Het komt overeen met 35% van de totale waarde van alle GWW-aanbestedingen. Gemiddeld schrijven 7 tot 10 ondernemers in.

Onderhandse procedures

Het overgrote deel van de GWW-aanbestedingen heeft een waarde die (beduidend) lager is dan het Europese drempelbedrag. Een steeds groter deel van deze opdrachtenstroom wordt onderhands aanbesteed. Sommige aanbestedende diensten hebben de grens waaronder zij onderhands aanbesteden al opgeschoven tot aan de Europese drempel. Maar bij de meeste aanbestedende diensten ligt deze grens tussen de € 500.000 en € 1.500.000.

Meer dan 50% van het aantal aanbestedingen is kleiner dan € 500.000. De transactiekosten zouden fors oplopen als dergelijke opdrachten ook openbaar worden aanbesteed.

Openen van de enveloppen

Sinds het ARW 2004 is het openbaar openen van enveloppen niet langer verplicht. Ook hoeven sindsdien de inschrijvingen die niet gewonnen hebben niet meer (ongeopend) teruggestuurd te worden. Deze maatregelen waren een uitvloeisel van de parlementaire enquête bouwnijverheid.

Een aanbestedende dienst mag nog steeds een openbare bijeenkomst houden. De bouwbranche apprecieert dit. De meerwaarde van een openbare bijeenkomst is echter gering, door de toename van elektronisch inschrijven en de verplichting om een proces-verbaal van opening van de inschrijvingen te maken en snel rond te sturen. Het werkt zelfs eerder negatief als zo'n bijeenkomst het maken van prijsafspraken kan stimuleren.

Om de transparantie te bevorderen bij aanbesteden op EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving), openen aanbestedende diensten soms de prijsenveloppen in het openbaar nadat ze eerst de kwaliteit hebben beoordeeld. Dan kan direct in het openbaar de kwaliteit aan de prijs gekoppeld worden en de winnaar bekend gemaakt worden.

Proces-verbaal van opening van de inschrijvingen

Het ARW 2016 schrijft in tegenstelling tot de Aanbestedingswet 2012 voor dat de aanbestedende dienst een proces verbaal van de opening van de inschrijving maakt met:

• plaats en datum van opening van de inschrijvingen
• korte aanduiding van de opdracht
• namen en adressen van de inschrijvers
• perceel of percelen, waarop is ingeschreven
• bij laagste prijs: alle inschrijvingssommen
• eventuele ongeregeldheden
• naam en functie van degene die de inschrijvingen heeft geopend.

Het proces-verbaal van opening van de inschrijvingen wordt uiterlijk twee werkdagen na de datum van de opening aan alle inschrijvers toegezonden.

De verplichting om een proces-verbaal te maken geldt voor alle procedures die in het ARW 2016 zijn beschreven, dus ook de nationale en de meervoudig onderhandse aanbestedingen.

Concurrentiegerichte dialoog

De concurrentiegerichte dialoog verschilt wezenlijk van een 'gewone' openbare of niet-openbare procedure. Het grootste verschil zit hem in de wijze van uitvragen. In de concurrentiegerichte dialoog start je met een vraag waarvoor geen (eenduidige) oplossing bekend is. Een optimale oplossing is afhankelijk van de kwaliteit van de dialoog tussen aanbestedende dienst en inschrijvende partijen. Maar hoe organiseer je die dialoog nu goed? Recente ervaringen van de Rijksgebouwendienst, Rijkswaterstaat en Defensie met de concurrentiegerichte dialoog bij een aantal geïntegreerde DBFM(O)-projecten zijn een paar jaar geleden omgezet in een handleiding.

Voor grote complexe GWW projecten is de concurrentiegerichte dialoog een geschikte procedure.  

Dossier: Inkoopproces - Concurrentiegerichte dialoog
Handreiking: De concurrentiegerichte dialoog