Nationale veiligheid bij inkoop en aanbesteden
Bij het voorbereiden van een aanbesteding is het belangrijk na te gaan of er risico’s voor de nationale veiligheid zijn. Hiervan kan sprake zijn wanneer een opdracht kan leiden tot een verstoring van de continuïteit van de vitale infrastructuur of tot een strategische afhankelijkheid van een derde land.
Bij sommige opdrachten kunnen nationale veiligheidsrisico’s aan de orde zijn, bijvoorbeeld:
- verstoring van de continuïteit van de vitale infrastructuur
- een strategische afhankelijkheid van partijen en landen met wie Nederland niet dezelfde geopolitieke belangen deelt
- het weglekken van hoogwaardige kennis en vertrouwelijke informatie
Aanbesteden en derde landen
Ondernemingen uit derde landen hebben geen gelijke toegang tot uw aanbesteding. U hoeft als aanbestedende dienst een onderneming uit een derde land niet toe te laten. In de voorbereidingen van een aanbesteding kunt u een risico-evaluatie maken en op basis daarvan bepalen of u ondernemingen uit derde landen al dan niet toelaat.
Denk bij mogelijke argumenten om ondernemers uit derde landen niet toe te laten aan:
- nationale veiligheid: in verband met de nationale veiligheid kan het wenselijk zijn niet in zee te (moeten) gaan met een inschrijver uit een derde land.
- afhankelijkheid: u wordt mogelijk (te) afhankelijk van een ondernemer(-s) uit zo’n derde land. Dit is met name onwenselijk als de af te nemen producten / diensten essentieel zijn in uw bedrijfsvoering. Dit geldt zeker in sectoren die van strategisch belang zijn voor Nederland.
Quickscan, risicoanalyse en risicomigitatie
Door de Rijksoverheid is de Quickscan nationale veiligheid bij inkoop en aanbesteden en enkele bijbehorende handleidingen gepubliceerd. Bij het voorbereiden van een aanbesteding is het aan te raden om deze quickscan uit te voeren. Als uit deze scan blijkt dat er risico’s zijn, of dat er aanvullend onderzoek nodig is, wordt geadviseerd om vervolgens een risicoanalyse uit te voeren. Een handleiding voor deze risicoanalyse is bij de quickscan gevoegd. Is er bij de aanbesteding mogelijk sprake van een nationaal veiligheidsrisico? Het document Risicomitigatie bij inkoop en aanbesteding biedt concrete handvatten om risico’s te beheersen.
Ook het loket Kennisveiligheid heeft een stappenplan om de risico’s voor ongewenste kennisoverdracht in kaart te brengen gepubliceerd.
Veiligheidsbelangen bij inkoop
De Universiteit Utrecht heeft onderzoek gedaan naar een betere bescherming van veiligheidsbelangen bij de aankopen van de Nationale Politie. Het onderzoek gaat in op de vraag welke regelgeving – de Aanbestedingswet op Defensie- en Veiligheidsgebied (AwDV) of de Aanbestedingswet 2012 – en welke uitzonderingsgronden van toepassing kunnen zijn op de aankopen van de politie. Eén van de redenen voor dit onderzoek was het creëren van een basis voor het ontwikkelen van denkrichtingen om in de toekomst de mogelijkheden van de AwDV en de uitzonderingsgronden optimaal te kunnen benutten.