Strategieën voor innovatie

Deze pagina wordt in de toekomst uitgebreid met meer informatie over hoe u uw organisatie meer innovatiegericht maakt.

Start intern

Wilt u een innovatietraject aangaan en gebruik maken van nieuwe producten, diensten of technologie, dan begint dit vaak met het creëren van draagvlak binnen uw organisatie. Om innovatie succesvol te realiseren en implementeren is het nodig dat u de mentaliteit en cultuur binnen uw organisatie richt op het omarmen van innovatieve oplossingen.

De directie en het bestuur van uw organisatie spelen een voortrekkersrol bij verandering van de cultuur en mentaliteit naar innovatiegerichtheid. Bijvoorbeeld door geen strikte kaders te stellen voor inkooptrajecten. Door bereid te zijn risico’s te nemen waar dat nodig is. Net als het faciliteren van experimenten en het aanwijzen van projecten waarin innovatiegericht wordt ingekocht. Wat ook helpt het uitdragen van een duidelijk doel waarvoor de organisatie innovatie wenst.

Voordat u met innovatie aan de slag gaat

Het is aan te raden om een aantal zaken te overwegen en bepaalde processen in te richten. Zorg bijvoorbeeld voor een missie en visie waarin staat beschreven op welke terreinen uw organisatie de komende jaren wil vernieuwen. Dit kunt u vastleggen in uw innovatieagenda. Stel verder uitdagende doelen en leg deze vast. Besteed al in een vroeg stadium aandacht aan marktverkenning en behoeftebepaling. Kijk ook naar ontwikkelingen en lessen van andere organisaties; deze kunnen waardevol blijken. Zorg voor een organisatiecultuur waarbij innovatiegerichte inkoop wordt gestimuleerd, ook door de directie en bestuur. Waardeer tenslotte ook kleine ideeën, ondersteun kansrijke innovatieve ideeën en stimuleer anders kijken en denken.

Bied ruimte om innovatie mogelijk te maken       

Geef ondernemers de ruimte om met een innovatieve oplossing te komen en vermijd dat u zelf op de stoel van de ondernemer gaat zitten. Beperk uzelf tot ondersteunen en faciliteren. Er zijn meerdere manieren waarop u ondernemers kunt helpen bij het ontwikkelen van een innovatieve oplossing:

• Functioneel specificeren
  Bij functioneel specificeren beschrijft u helder wat u van een oplossing verwacht, zonder dat u de oplossing zelf bedenkt. Hoe functioneler u de uitvraag specificeert, hoe meer ruimte u voor ontwikkelde innovaties biedt.
  Meer informatie: Belemmeringen en tips voor functioneel specificeren 
• Inrichten van een proeftuin of pilot
  Een proeftuin of pilot is een praktijksituatie die u gebruikt om innovatieve oplossingen te testen in ‘de echte wereld’. Zo kunt u door een proeftuin in te richten reeds ontwikkelde innovaties in de praktijk laten testen.
• Innovatie tijdens de looptijd
  U kunt een leverancier stimuleren om tijdens de duur van een contract met innovatieve oplossingen te komen. Dit kan door prikkels en mogelijkheden van tevoren op te nemen in het contract. Ook afspraken over een open manier van samenwerking zijn noodzakelijk om innovatie de ruimte te geven. Met een open samenwerking bevordert u het vertrouwen tussen en de leverancier en uw organisatie en verlaagt u de drempel voor innovatieve voorstellen. In de inspiratiebundel vindt u verder toelichting op de volgende voorbeelden: Geoormerkt innovatiebudget, Periodiek innovatievoorstel, Proeftuin, Leerruimte, Value engineering, Prestatieprikkels, Raamovereenkomst met innovatieperceel, en Samenwerkingsovereenkomsten.

Geef richting aan de markt

Door richting te geven aan de markt, geeft u sturing aan een innovatietraject. Dit doet u door uw ambities en plannen publiek bekend te maken. Of wanneer u de markt uitdaagt een aanbieding op maat te doen, waarna u zich committeert de dienst of het product af te nemen. U beperkt uw rol in het ontwikkelingsproces voor deze innovatieve oplossing. Naast het geven van richting is het aan te bevelen ook ruimte te bieden aan de markt om zo bedrijven te faciliteren in het ontwikkelen van de gewenste innovaties.

• Innovatieagenda
  In een innovatieagenda beschrijft u welke innovaties de komende 2 tot 5 jaar prioriteit hebben binnen uw organisatie. Zo laat u marktpartijen zien welke nieuwe concepten, producten en diensten in de toekomst nodig heeft. Het is een open uitnodiging om in het innovatieproces te participeren.
• Innovatietraject met uitzicht op inkoop
  Bij het innovatietraject met uitzicht op inkoop geeft u de intentie af om een producten of diensten die nog niet bestaan in te kopen. U stimuleert zo de markt om met oplossingen op maat te komen. U committeert zich dan om een bepaalde innovatieve oplossing in de toekomst in te kopen, zodra deze door de markt is ontwikkeld.

Samenwerken met de markt        

In sommige gevallen valt te overwegen om intensief met de markt te gaan samenwerken om te komen tot de gewenste innovaties voor uw organisaties. In deze gevallen geeft u niet alleen richting en faciliteert u bedrijven, maar gaat u een intensieve samenwerking met hen aan om gezamenlijk te komen tot de beste oplossing.

• Procesoverzicht innovatiegericht inkooptraject
  In dit procesoverzicht ziet u welke activiteiten na elkaar plaatsvinden zodat u kunt toewerken naar het uiteindelijke resultaat: een innovatieve oplossingen inkopen en deze implementeren voor het beter uitvoeren van uw publieke taken. De praktijk leert dat innovatie vaak maatwerk behoeft: stem dus met alle stakeholders af hoe u het proces wilt inrichten. En leg vast waarom en hoe u tot de gekozen insteek van uw proces bent gekomen, zodat u er helder over kunt communiceren.
• Startup in Residence
  Wanneer een publieke opdrachtgever een nieuwe oplossing/invalshoek nodig heeft voor een vraagstuk, kan het innovatieve ondernemers uitdagen door middel van de Startup in Residence aanpak. Met deze aanpak gaat een ondernemer (bijvoorbeeld een startup) bij de opdrachtgever ‘in huis’ aan de slag met het ontwikkelen van een oplossing. Het gezamenlijk ontwikkelen en testen maakt deze aanpak bijzonder, net als de aandacht voor het leren over innovatie.
• Nieuwe technologie als basis voor een innovatieve oplossing
  Is er binnen de organisatie er een vraag/behoefte naar een oplossing waarbij een nieuwe (digitale) technologie de drijfveer is? Vaak is er dan een ontwikkelproces nodig voordat u daadwerkelijk kunt inkopen. Denk bijvoorbeeld aan digitale transformatie van de publieke dienstverlening, met nieuwe technologieën als kunstmatige intelligentie, blockchain, big data, of robotisering.