Bekostigingsmethodiek bepalen voor social domein opdrachten
Bij het inkopen van zorg en ondersteuning maakt u met de aanbieders afspraken over de financiële vergoeding voor producten of diensten. Er zijn verschillende manieren van bekostigen.
|
Inspanningsgericht |
Outputgericht |
Taakgericht |
|---|---|---|
| Betalen voor inspanning (per client). | Betalen voor een specifiek plan (per client). | Betalen voor een opdracht en/of beschikbaarheid. |
| Bijvoorbeeld 2 uur begeleiding per week á €30 per uur. | Bijvoorbeeld een schoon huis. | Bijvoorbeeld alle huishoudelijke hulp in een wijk. |
Welke bekostigingsvorm u kiest, heeft invloed op de inhoudelijke beleidsdoelen. Denk hierbij aan kwaliteit, vernieuwing, prijs en keuzevrijheid voor de cliënt.
Inspanningsgerichte bekostiging
De meest gebruikte en 'traditionele' manier van bekostiging is inspanningsgerichte bekostiging. Er is een vast prijs voor een inspanning, bijvoorbeeld 30 euro voor 1 uur begeleiding. De uiteindelijke financiële vergoeding wordt berekend door het aantal keer dat de inspanning wordt geleverd te vermenigvuldigen met de vastgestelde prijs.
Kwaliteit en vernieuwing stimuleren
Inspanningsgerichte bekostiging heeft weinig invloed op de kwaliteit van de te leveren inspanning, vernieuwing of keuzevrijheid voor cliënten. Afspraken worden namelijk nauwkeurig vastgelegd in het contract. Wilt u kwaliteitsverbetering en vernieuwing stimuleren? Neem dan aanvullende afspraken op in het contract.
Financieel risico beperken
Inspanningsgerichte bekostiging kan een financieel risico zijn als u geen plafondbudget opneemt. Aanbieders kunnen meer inspanning leveren dan gevraagd als u dit niet doet. Maak vooraf een inschatting van de totale inspanning die nodig is. Bepaal daarmee een plafondbudget en neem dit op in het contract.
Outputgerichte bekostiging
Bij outputgerichte bekostiging krijgt de aanbieder een vergoeding voor de behaalde output. U koopt bijvoorbeeld ‘schone huizen’ in en geen 'uren hulp bij het huishouden'. Outputgerichte bekostiging is goed in te zetten bij complexe vormen van zorg en ondersteuning.
Kwaliteit en vernieuwing stimuleren
Outputgerichte bekostiging biedt veel ruimte voor vernieuwing en verbetering van kwaliteit. Aanbieders kunnen binnen de resultaatafspraken nieuwe vormen van zorg of ondersteuning inzetten of combinaties maken van verschillende vormen van ondersteuning. Het is van belang dat resultaten concreet worden gedefinieerd en dat er zicht wordt gehouden op het bereiken van de output. Anders bestaat het risico op 'onderbehandeling'.
Taakgerichte bekostiging
Bij taakgerichte bekostiging krijgt de zorgaanbieder een budget voor het leveren van een taak, in dit geval zorg, aan een bepaalde groep inwoners van de gemeente. Het budget wordt bijvoorbeeld bepaald door specifieke kenmerken van de groep inwoners, bijvoorbeeld de inwoners die wonen in wijk X. Omdat het budget in dit geval wordt bepaald door hoeveel mensen er in wijk X wonen wordt er meestal niet meer gekeken naar de werkelijke inzet van zorg.
Een andere vorm van taakgericht bekostiging is het betalen van de beschikbaarheid. Bij deze vorm van bekostiging stelt u een bepaalde functie beschikbaar, ongeacht het daadwerkelijke gebruik ervan. Deze variant gebruikt u voornamelijk voor gesubsidieerde algemene voorzieningen, zoals het buurthuis, cliëntondersteuning of bepaalde vormen van dagbesteding. Vaak zijn er slechts een of enkele aanbieders van eenzelfde voorziening en is de keuzevrijheid voor cliënten hierdoor beperkt
Kwaliteit en vernieuwing stimuleren
De mogelijkheden om op kwaliteit te sturen is beperkt. De aanbieder krijgt een financiële vergoeding ongeacht hoe vaak de taak is geleverd of hoe vaak de voorziening is gebruikt. De waardering van cliënten wordt ook niet meegenomen. Er is geen automatische prikkel om de kwaliteit van de dienstverlening op gewenst niveau te houden, dus het kan verstandig zijn om hier aanvullende afspraken over te maken. De prijs staat wel vooraf vast, u loopt dus geen financieel risico.
Door resultaatafspraken met financiële consequenties (bonus-malus of shared savings) op te nemen in het contract kunt u kwaliteit en vernieuwing stimuleren. Voor de financiële verantwoording is het belangrijk dat u in het contract duidelijk uitgelegd hoe en wanneer deze financiële consequenties toegepast worden.
Persoonsvolgende bekostiging
Bij persoonsvolgende bekostiging krijgen cliënten volledige keuzevrijheid. Er zijn meerdere aanbieders om uit te kiezen. U betaalt aanbieders een vergoeding voor het aantal cliënten dat voor hen kiest.
Kwaliteit en vernieuwing stimuleren
Deze manier van bekostiging prikkelt aanbieders om de kwaliteit te verbeteren en om te vernieuwen. Want hoe meer cliënten voor hen kiezen, hoe hoger de financiële vergoeding is. Overigens kan persoonsvolgende bekostiging in combinatie met prestatie- en resultaatbekostiging voorkomen.
Handreiking Uitvoeringsvarianten iWmo en iJw
Er zijn verschillende manieren van bekostigen, op basis van de ervaringen in de praktijk heeft het programma i-Sociaal Domein 3 varianten geselecteerd als uitvoeringsvarianten. De Handreiking Uitvoeringsvarianten iWmo en geeft een toelichting op de hoofdlijnen van deze uitvoeringsvarianten.