Buyer groups duurzaamheid

Wat is en doet een buyer group?

Binnen een buyer group werken publieke en private opdrachtgevers gezamenlijk aan een gedeelde marktvisie en -strategie op het verduurzamen van een specifieke productcategorie. De bedoeling is dat de betrokken opdrachtgevers deze visie en strategie binnen twee jaar implementeren in hun aanbestedingspraktijk. Dit stimuleert de markt om duurzame oplossingen te ontwikkelen die passen bij een concrete, breed gedragen behoefte.

Deelnemers voeren bijvoorbeeld de marktverkenning en -dialoog uit, leren van elkaars ervaringen en trekken samen op in het ontwikkelen van specificaties en gunningscriteria. Gezamenlijk aanbesteden is geen doel, hooguit een middel. De focus ligt hierbij op het terugdringen van schadelijke emissies als CO2, minder grondstoffenverbruik en sociale doelen. Andere opdrachtgevers houden we graag op de hoogte, zodat zij de strategie zelf kunnen toepassen wanneer zij daar toe aan zijn. Dit vergroot de gezamenlijke impact.

Categorieen buyer groups:

• Bouw
• GWW
• Mobiliteit
• Bedrijfsvoering

Buyer groups bouw

De categorie Bouw kent 6 buyer groups.

Nieuwbouw en/of renovatie scholen

Naast goed onderwijs, kan de nieuwbouw of renovatie van scholen ook een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de bedrijfsvoering én van doelstelstellingen voor de gebouwde omgeving als geheel. In de buyer group circulaire scholen werken diverse scholen en gemeentes samen aan een marktvisie en -strategie om het effect op circulariteit, energiegebruik en klimaat te optimaliseren en te realiseren in 2021.

Renovatie corporatiewoningen

Er lopen verschillende duurzaamheidsinitiatieven bij woningcorporaties. Zo heeft de gemeente Amsterdam een prijsvraag uitgezet, die bouwbedrijven uitdaagt met een circulaire renovatieoplossing te komen. Ook is er een nationaal initiatief om bestaande circulaire renovatieconcepten regionaal te ontsluiten. In de buyer group renovatie corporatiewoningen 8 corporaties de stap naar duurzame projectrealisatie en bestendiging.

Circulaire nieuwbouw woningen

Met de buyer group circulaire nieuwbouw woningen ondersteunen we afspraken over de circulaire nieuwbouw van woningen in Woondeals. In de woondeal regio Arnhem-Nijmegen staan bijvoorbeeld ambities die het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties mede door deze buyer group wil realiseren. De ambities binnen deze groep richten zich op circulair en conceptueel (modulair/fabrieksmatig) bouwen.

Houtbouw/houtrenovatie

De toepassing van biobased materialen als hout in de (woning)bouw wordt steeds populairder. Maar concrete toepassing in de bouw vindt nog beperkt plaats. Woningcorporaties verkennen in de buyer group houtbouw welke visie en strategie nodig zijn om houtbouw uit te vragen, wat de milieu-impact is, en hoe dit een haalbare businesscase kan worden door slim uit te vragen en eenzelfde manier van aanbesteden.

Circulaire bouwmaterialen

Hoe kunt u als collectief van vastgoedeigenaren, kennis delen en leren hoe u sturing kunt geven aan het inkopen van circulaire product alternatieven bij (groot)onderhoud, renovatie, nieuwbouw en transformatie van vastgoed? In deze buyer group circulaire bouwmaterialen werkt u samen aan het opstellen van gedeelde marktvisie en -strategie voor de meest voorkomende producten/productgroepen bij (groot)onderhoud, verduurzaming- en mutatieonderhoud. Deze gedeelde marktvisie en -strategie gaat u toetsen in de praktijk, met de markt en de interne organisaties van de deelnemers aan de buyer group.

Biobased bouwmaterialen

Reguliere grondstoffen hebben een grote negatieve impact op het milieu. Met biobased alternatieven is het mogelijk om deze impact fors te verlagen. Het is technisch al goed mogelijk om reststromen uit de land- en tuinbouw en andere biobased grondstoffen in te zetten als basis voor bouwmaterialen, interieurinrichting en infrastructuur. In de praktijk blijkt het niet eenvoudig om voldoende afnemers te vinden die deze grondstoffen ook echt willen toepassen. Organisaties die willen verduurzamen, kunnen in deze buyer group biobased materialen samen optrekken en krijgen ondersteuning om biobased alternatieven uit te vragen of toe te passen in hun projecten.

Buyer groups GWW

De categorie Grond-, weg- en waterbouw (GWW) kent 5 buyer groups.

Zero emissie bouwmaterieel (ZEB)

Bij projecten in de GWW en de B&U, zoals maaien, baggeren, grondverzet bij dijkversterkingen en bouwwerkzaamheden, zorgt het materieel voor een aanzienlijke uitstoot van CO2- en stikstof. Daarom stimuleert de buyer group zero emissie bouwmaterieel het versneld toepassen van zero-emissie bouwmaterieel (ZEB). Met publieke opdrachtgevers (waterschappen, gemeenten en provincies) formuleren we gezamenlijk criteria voor de inzet van ZEB-materieel. We werken samen met het Transitiepad Bouwplaats en Bouwlogistiek en onderzoeken aansluiting bij het big buyers initiatief van de Europese Commissie en de Nordic Alliance (Zweden, Noorwegen en Finland).

CO2-arm beton

Per direct minimaal 5% van het totale volume toeslagmaterialen vervangen door betonreststromen, en 30% CO2-reductie en 100% hoogwaardig hergebruik van vrijkomend beton in 2030. Daar leggen partijen in het Betonakkoord zich op toe. Om de markt mee te nemen in deze ontwikkeling, wilt deze buyer group beton voldoende massa en een eenduidige vraag naar CO2-arm beton creëren. Naast ondertekenaars van het akkoord, zoeken we juist ook andere publieke opdrachtgevers als woningbouwcoöperaties en private ontwikkelaars om schaal en impact te maken.

Duurzame wegverharding

Van materialen tot vervoer en de inzet van zwaar materieel: de mogelijke CO2-besparing is enorm. Door samenwerking wilt de buyer group duurzame wegverhardingen innovatie en slimmere afspraken maken over de totale ketenaanpak van duurzame wegverharding. Zo onderzoeken we oplossingen in vorm van beleid en concrete afspraken met de markt en opdrachtgevers. Daar horen een heldere marktvisie en concrete aanbestedingen bij. De huidige samenwerking past bij de uitgangspunten van buyer groups en sluit aan bij één van de transitiepaden van Rijkswaterstaat.

Verkeersborden en bewegwijzering

De publieke opdrachtgevers in deze buyer group verkeersborden en bewegwijzering werken samen aan het verduurzamen van verkeersborden en bewegwijzering. In maandelijkse sessies delen de opdrachtgevers kennis en ervaringen en werken zij samen aan één duurzame marktvisie en -strategie. Deze strategie passen deelnemers toe in hun eigen projecten.

Circulaire Viaducten

Rijkswaterstaat start samen met PIANOo een Buyer Group Circulaire Viaducten. Met de Buyer Group Circulaire Viaducten gaat Rijkswaterstaat samen met andere publieke opdrachtgevers verkennen hoe zij circulaire viaducten het beste kunnen inkopen. Bij deze verkenning worden nadrukkelijk ook marktpartijen betrokken. Zo wordt gewerkt aan een goede aansluiting tussen vraag en aanbod en de beste manier van aanbesteden. De deelnemende opdrachtgevers gaan vervolgens deze werkwijze implementeren in hun aanbestedingspraktijk. Wilt u deelnemen aan de Buyer Group Circulaire Viaducten of u heeft vragen en/of opmerkingen? Stuur dan een mail naar @email onder vermelding van Circulaire Viaducten.

Buyer groups mobiliteit

De categorie Mobiliteit kent 3 buyer groups.

Doelgroepenvervoer/regiotaxi

De Buyer Group zero emissie doelgroepenvervoer/regiotaxi verbindt gemeenten en provincies, waarbij ieder de kans heeft eigen ambities te realiseren. Samen ontwikkelen de deelnemers een marktvisie en strategie waarmee goede ideeën en hoge doelen een kans van slagen hebben. Dit leidt tevens tot massa en biedt daarmee een interessant perspectief voor de markt. Zo realiseren we niet alleen zero-emissie doelgroepenvervoer, maar ontwikkelen we ook de nodige kennis te zorgen dat véél meer organisaties concrete deze stappen kunnen zetten.

Clean Vehicles Directive

Vanaf 2 augustus 2021 moet er in nieuwe Europese aanbestedingen rekening worden gehouden met de vereisten uit de zogenaamde Clean Vehicles Directive, ook wel de EU Richtlijn Schone voertuigen. Het gaat zowel om aanschaf van voertuigen als een aantal voertuigdiensten. Vertegenwoordigers van alle aanbestedende diensten zijn welkom om in de buyer group Clean Vehicles Directive gezamenlijk een concrete strategie vast te stellen en uit te voeren. Alle praktische uitdagingen bij de invoering van de richtlijn zoals laadinfrastructuur, financiering en aanbestedingsteksten komen aan de orde. Uiteraard is er veel aandacht voor het benaderen van de markt, aangezien het om duizenden voertuigen gaat. 

Zero Emissie Inkoop

Een groep van 30-40 gemeenten draagt actief bij aan de doelstelling van het Klimaatakkoord door het invoeren van een zone voor zero emissie stadslogistiek (ZES). Een belangrijke hefboom voor het draagvlak en de realisatie van deze ZES zone is de eigen inkoop van de gemeente. Leveringen van kantoorartikelen aan het gemeentehuis, eigen voertuigen van de gemeente, het meerjarig onderhoud van de straatverlichting, het aanleggen van een nieuwe weg etc. Het transport moet binnen de ZES zone emissieloos plaatsvinden. Daarnaast is het belangrijk dat contracten die de gemeente nu met marktpartijen afsluit, niet strijdig zijn met een verkeersbesluit voor de ZES zone vanaf 2025. In het inkoopproces moet de gemeente daar nu al rekening mee houden.

In de Buyer Group zero emissie inkoop is veel aandacht voor de vertaalslag van beleid naar aanbestedingen via concrete stappen. Ook wordt samengewerkt met de andere buyer groups op het vlak van zero emissie en mobiliteit.

Buyer groups bedrijfsvoering

De categorie Bedrijfsvoering kent 4 buyer groups.

ICT hardware

ICT is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Waar zijn we nog zonder onze mobiele telefoons en onze computers? Tegelijkertijd is deze industrie verantwoordelijk voor 2% en groeiend naar 8% van alle mondiale CO2 uitstoot (en dat is meer dan de luchtvaart!). De sector is daarnaast de grootste verbruiker van 14 van de 17 kritische grondstoffen. Het huidige proces van delven, produceren en afstoten van deze grondstoffen heeft een grote impact op ons milieu en op mensenrechten. Het beperken van CO2 uitstoot en het gebruik van primaire grondstoffen en het verbeteren van mensenrechten staat wereldwijd hoog op de agenda. Stappen zetten richting duurzamere inkoop van ICT is een grote stap in de goede richting. In de buyer group ICT hardware wordt gezamenlijk met inkopende organisaties handelingsperspectief ontwikkeld dat aansluit op de harmonisatie van (internationale) standaarden en criteria.

Circulair textiel

Textiel is een van de meest vervuilende industrieën in de wereld en verantwoordelijk voor 1,3 miljard ton CO2 per jaar en een enorme waterverbruik. De impact van CO2 zit vooral in de keten en hergebruik/circulariteit is essentieel om deze emissies om laag te brengen. Overheden zijn belangrijke gebruikers van werkkleding. Hiermee is overheidsinkoop een aanjager om de bredere ambities op textiel mogelijk te maken. Inmiddels is een concept voor het opnemen van gerecyclede vezels in werkkleding en het verbeteren van de retourlogistiek getest, en worden de ambities langzaam verhoogd. Samenwerking voor opschaling wordt gezocht met politie, Staatsbosbeheer en de brandweer. In de buyer group circulair textiel breiden we de samenwerking uit, zetten we grotere stappen en motiveren we de markt om te innoveren.

Polymeren bij afvalwaterzuiveringen

Waterschappen, maar ook drinkwaterbedrijven zetten polymeren in bij het zuiveringsproces van afvalwater. De polymeren zijn goed voor circa 10% van de gemeten CO2 uitstoot bij afvalwaterzuivering, d.w.z. circa 35.000 ton CO2 per jaar. Door het toepassen van CO2-beprijzing kunnen we sturen op het reduceren van de CO2 uitstoot bij de levering van de polymeren. De buyer group polymeren is bedoeld voor waterschappen die duurzaamheidsambities concreet willen maken bij de inkoop van polymeren.

Inhuur professionals

Samen met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap start PIANOo een buyer group Inhuur professionals. In de buyer group gaan vertegenwoordigers van diverse publieke organisaties onderzoeken hoe in samenwerking met de markt diversiteit en inclusie kunnen worden uitgevraagd bij de inhuur van professionals met een HBO/WO achtergrond.

Als publieke sector staat diversiteit en inclusie hoog in het vaandel. Dit zien we dit graag terug in onder andere de inhuur van professionals. Of het nu gaat om vaste medewerkers of inhuur, juist de verschillen in etniciteit, gender, seksuele oriëntatie, religie, leeftijd, lichamelijk beperkingen of sociaal-economische achtergrond zorgen samen voor een organisatie die beter presteert. Diversiteit zorgt ervoor dat u als bedrijf meer klanten aantrekt, en als overheidsinstelling helpt diversiteit u beter te presteren op uw beleidsdoelstellingen. Binnen de buyer group Inhuur Professionals werken publieke en private opdrachtgevers gezamenlijk aan een gedeelde marktvisie en - strategie.

Zelf deelnemen aan een buyer group

Dat kan! Er zijn 2 mogelijke rollen:

• Eerste schil: Als deelnemer aan de kerngroep en/of initiator werkt u actief mee aan het ontwikkelen van een marktvisie en -strategie, die u op korte termijn in de praktijk brengt. Informeer of er in de buyer group van uw keuze nog ruimte is in deze kerngroep.
• Tweede schil: Als geïnteresseerd contact binnen het netwerk houden we u op de hoogte van activiteiten en ontwikkelingen, zodat de marktvisie en -strategie later makkelijk inzetbaar is bij uw volgende aanbesteding.

Het opdrachtgeverschap ligt in een publieke organisatie bijna nooit bij één persoon. Daarom vraagt een buyer group betrokkenheid van zowel projectleiders en duurzaamheidscoördinatoren als inkopers. Deelnemers kunnen rekenen op de steun van PIANOo, Rijkswaterstaat en RVO.

Wilt u worden betrokken bij één van de buyer groups of meer informatie? Kijk voor de mogelijkheden bij specifieke onderwerpen of stuur een mail naar @email.

Voorbeeld

De Big Buyers for Climate and Environment is een initiatief van de Europese Commissie, waarin publieke opdrachtgevers, waaronder meerdere Nederlandse steden, in Europese verband succesvol samen optrekken. In 2019 en 2020 vonden 3 pilots plaats. De resultaten hiervan zijn gepubliceerd. Het big buyers initiative start in 2021 met een nieuwe fase.

De buyer groups zijn een initiatief vanuit het Rijk, IPO, VNG en UVW. Zij worden gefinancierd uit de Klimaatenveloppe (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) en het budget circulair bouwen (ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties). Deze groepen bouwen voort op de inzichten rondom CO2-beprijzing, en liggen in het verlengde van de Green Deal Circulair Inkopen en de leernetwerken van 2018 en 2019.