Internationale Sociale Voorwaarden in de rijksinkoop
Met het toepassen van internationale sociale voorwaarden (ISV) richt de rijksoverheid zich op het voorkomen en aanpakken van misstanden op het gebied van arbeidsomstandigheden, mensenrechten en milieu in de toeleveringsketen. Het Rijk doet dit door in contracten te eisen dat leveranciers actie nemen om risico’s in de internationale keten te verkleinen.
Leveranciers moeten gericht werken aan verbetering in hun internationale keten door due diligence (gepaste zorgvuldigheid) toe te passen, volgens de OESO-richtlijnen voor Multinationale Ondernemingen en de UN Guiding Principles on Business and Human Rights (UNGPs).
Lees meer over OESO-richtlijnen en UNGPs
ISV inkoopbeleid
In 2017 is het huidige beleidskader voor ISV in het rijksinkoopbeleid ingevoerd. Op basis daarvan geldt een verplichting voor de rijksinkoop waarbij in alle Europees aanbestede contracten in zogenoemde 'risicocategorieën' een contractvoorwaarde moet worden opgenomen die opdrachtnemers verplicht om risico’s in de internationale keten te verkleinen volgens het principe van gepaste zorgvuldigheid (due diligence) volgens de OESO-richtlijnen en de UNGPs. Daarnaast stimuleert het kabinet de vrijwillige toepassing van ISV in overige aanbestedingen. Het ISV-beleidskader is verankerd in de rijksinkoopstrategie ‘Inkopen met Impact’ en in het Nationaal Plan MVI 2021-2025.
Risicocategorieën
De ISV zijn verplicht voor de volgende categorieën:
- Bedrijfskleding
- Consumptieve dienstverlening: Catering en Grondstoffenmanagement en afvalzorg
- Energie
- Werkplekomgeving
- Laboratorium
- ICT werkomgeving Rijk
- Datacenters
- Connectiviteit: Dataverbindingen en 4G en 5G mobiele dataverbindingen
Lees meer over de invoering van het ISV-beleidskader in de brief aan de kamer van 2017.
Verplichte toepassing
Voor alle risicocategorieën, zoals ICT, Faciliteiten en meer, bestaan algemene doelstellingen en afspraken. Daarnaast zijn er per risicocategorie specifieke ISV (sub)doelen.
- ISV wordt toegepast bij Europese Aanbestedingen in een van de 8 risico-inkoopcategorieën.
- Een bedrijf geeft invulling aan het naleven van ISV door het uitvoeren van due diligence.
- Deze verplichting wordt in het contract opgenomen als bijzondere uitvoeringsvoorwaarde. De inschrijver moet tijdens de aanbestedingsfase akkoord gaan met de bijzondere uitvoeringsvoorwaarde van het contract.
- Uiterlijk 3 maanden na definitieve gunning van de opdracht wordt van de opdrachtnemer verwacht dat hij/zij een risicoanalyse oplevert van de waardeketen van het product.
- Uiterlijk 6 maanden na definitieve gunning verstrekt de opdrachtnemer een plan van aanpak dat beschrijft hoe de opdrachtnemer de gesignaleerde risico’s gaat mitigeren.
- Tijdens de looptijd van het contract rapporteert de opdrachtnemer jaarlijks over zijn/haar inzet ten aanzien van de naleving van de ISV.
Lees meer over de categorie-specifieke subdoelen in de Uitvoeringsagenda bijlage.
Vrijwillige toepassing
Naast de verplichte toepassing van ISV als contractvoorwaarde in rijksaanbestedingen boven de Europese drempel in de risicocategorieën, stimuleert het kabinet ook de vrijwillige toepassing.
- Het is niet uitgesloten dat er bij de inkoop van producten buiten de risicocategorieën geen IMVO'-risico’s plaatsvinden. Daarom wordt ISV ook buiten de risicocategorieën gestimuleerd. Vooral op onderdelen waarbij mogelijk risico’s bestaan.
- BZ, BZK en SZW zullen als ambassadeur optreden voor de toepassing van het ISV-beleid binnen de (generieke en specifieke) rijksinkoop.
- De ISV kunnen ook opgenomen worden als selectie- of (sub)gunningscriterium. Er wordt onderzocht welke meetbare doelstellingen hierbij eventueel geformuleerd kunnen worden.
Naar een verbeterde toepassing
In de Uitvoeringsagenda Internationale Sociale Voorwaarden, in juni 2022 aangeboden aan de Tweede Kamer, staan de stappen die de komende jaren worden gezet om de toepassing van ISV in de rijksinkoop te verbeteren en hoe de toezeggingen op het gebied van ISV concreet worden uitgevoerd.
Om de toepassing (verplicht of vrijwillig) van ISV te stimuleren, is aan de Kamer toegezegd:
- Het contractmanagement te versterken.
- De opvolging van contracten te monitoren en in de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk (JBR) verslag uit te brengen.
- Obstakels in kaart te brengen en hulpmiddelen voor contractmanagers te identificeren.
- Een pilot te starten om uitwisseling van sectorspecifieke info over IMVO risico’s te verbeteren.
- Bij nieuwe categorieën per categorie het contractmanagement ISV intensiveren.
- Te onderzoeken of het ISV-kader standaard breder moet worden toegepast dan in de risicocategorieën.
- De haalbaarheid, wenselijkheid en reikwijdte van toepassen ISV als gunningscriterium te onderzoeken.
Bekijk de uitvoeringsagenda ISV.
ISV voor andere aanbestedende diensten
De toepassing van ISV is niet verplicht voor andere aanbestedende diensten. Vrijwillige toepassing wordt wel gestimuleerd. ISV is integraal onderdeel van het Nationaal Plan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen, gericht op de toepassing van MVI door alle overheden, en het Manifest Maatschappelijk Verantwoord Opdrachtgeven en Inkopen. ISV maakt daarnaast ook deel uit van de doordachte beleidsmix van maatregelen om de toepassing van gepaste zorgvuldigheid door het Nederlandse bedrijfsleven te bevorderen. Deze beleidsmix is sinds 2020 van kracht. De uitvoeringsagenda ISV richt zich specifiek op de rijksinkoop, maar de instrumenten om ISV toe te passen worden breed beschikbaar gesteld.