Traditionele contractvormen GWW (RAW, OMOP en Bouwteam)

Uitvoering op basis van RAW

Wanneer de uitvoering apart wordt uitbesteed, gebeurt dit in de GWW sector vrijwel altijd op basis van de RAW-systematiek. Dit is een stelsel juridische, administratieve en technische voorwaarden voor het samenstellen van contracten en het vormt de basis voor het maken van bestekken volgens een gestandaardiseerde, uniforme methode. De RAW geldt als het belangrijkste standaardbestek in de GWW en wordt al ruim dertig jaar toegepast in Nederland. De afkorting RAW komt van Rationalisatie en Automatisering Grond-, Water- en Wegenbouw, een stichting die in 1987 in een fusie is opgegaan in CROW. Het beheer en het onderhoud van de RAW-systematiek is in handen van CROW. Op hun website vindt u informatie over gebruik van RAW.

De RAW is aangepast aan de Aanbestedingswet 2012 en ook zijn de duurzaamheidscriteria voor de GWW, die elders op deze website staan, verwerkt in de standaard RAW bestekteksten.

OMOP

Bij een Overeenkomst Met Open Posten (OMOP) op basis van een RAW bestek met open posten is vooraf niet bekend welke en hoeveel werkzaamheden gerealiseerd dienen te worden. Op basis van fictieve hoeveelheden schrijft een ondernemer met een fictieve som in. Op basis van deze fictieve som wordt gegund. De fictieve hoeveelheden zijn geen onderdeel van de overeenkomst. Na gunning heeft de fictieve som dan ook geen juridische betekenis meer. Soms is het in de GWW-sector wenselijk dat prijzen per eenheid worden overeengekomen zonder dat de exacte afname vooraf vastligt, terwijl wel de opzet van een RAW-bestek wordt gevolgd. Hoofdkenmerk is de grote onzekerheid ten aanzien van de aard en de omvang van de totale prestatie en dus van de uiteindelijke contractprijs. Vaak staat ook de tijd en de locatie vooraf niet vast. De precieze hoeveelheid wordt dus tijdens de uitvoering bepaald. Met name bij (raamcontracten voor) onderhoudswerkzaamheden worden overeenkomsten met open posten gebruikt. Een ander voorbeeld is gladheidsbestrijding.

Bouwteam

Bij een bouwteam wordt er meer samengewerkt tussen de verschillende partijen. Naast een aannemer en opdrachtgever kunnen ook een architect, een raadgevend ingenieur, een installatiebedrijf en/of bepaalde gespecialiseerde bedrijf deel uitmaken van een bouwteam om een voorontwerp verder uit te werken. De integrale aanpak garandeert een optimale afstemming tussen de diverse disciplines. En dat kan de prijs, de doorlooptijd en de totale kwaliteit ten goede komen. Deelnemers aan een bouwteam sluiten een bouwteamovereenkomst.

De aanbestedende dienst besteedt het 'ontwerpen/adviseren in een bouwteam' (een dienst) én de uitvoering van het werk aan. Wanneer de aanbestedende dienst dit separaat doet dan is de kans aanwezig dat de aannemer, die lid is van het bouwteam, niet de opdracht tot uitvoering krijgt. Veel vaker worden beide activiteiten gelijktijdig aanbesteed. Dan wordt de uitvoering van het werk aanbesteed op basis van het programma van eisen of het voorlopig ontwerp en gebruikmakend van eenheidsprijzen of eventueel op basis van een maximumbudget. De feitelijke uitvoeringskosten zijn pas na de ontwerpfase bekend. Meestal moet de aannemer een afstandsverklaring tekenen, waarin geregeld wordt dat de aannemer aan zijn positie in het bouwteam niet het recht kan ontlenen dat hij het project ook daadwerkelijk kan gaan bouwen. De mogelijkheid bestaat immers dat beide partijen niet tot overeenstemming kunnen komen over de uiteindelijke prijs.

Voor- en nadelen traditioneel aanbesteden

De voordelen:

• Zeggenschap over eisen en kwaliteit ligt geheel in handen van de aanbestedende dienst;
• Duidelijke opdrachtgever – opdrachtnemer relatie;
• Vaak is gunnen op laagste prijs de beste optie omdat alle eisen vastliggen;
• Dit betekent geringe transactiekosten en vaak scherpe concurrerende prijzen;
• Het MKB heeft voorkeur voor traditioneel aanbesteden vanwege de lage transactiekosten en het ontbreken van ontwerpinspanningen;
• Bij een Bouwteam wordt gebruik gemaakt van kennis/ervaring van de markt.

De nadelen:

Een aanbestedende dienst moet kennis, kunde en ervaring voor het opstellen van een bestek hebben om te voorkomen dat dit (ontwerp)werk ook vooraf ingekocht/aanbesteed moet worden. Het vorenstaande geldt niet voor een Bouwteam.

• Het opstellen van een compleet bestek kost veel tijd;
• Ketenintegratie wordt niet afgedwongen;
• Wensen, die vastgelegd worden in EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving)-criteria, zijn lastiger te formuleren dan bij geïntegreerde contracten;
• Ontwerp en bouw worden apart uitgevoerd/aanbesteed;
• Kennis en ervaring van de markt wordt niet gebruikt, dit geldt niet voor een Bouwteam;
• Er wordt niet altijd rekening gehouden met levenscycluskosten (TCO).