Analyse Innovatievriendelijke inkopers in de publieke sector 2020
Inzetten van innovatievriendelijke instrumenten als een marktconsultatie, prijsvraag of innovatiepartnerschap kan het inkopen van innovaties makkelijker maken. Welke publieke organisaties maken gebruik van deze instrumenten? En wie lopen er voorop in de toepassing? Net als over 2019, stelde PIANOo over 2020 een top 10 samen van ‘innovatievriendelijke inkopers’ in de publieke sector. Nummer 1 is dit jaar gemeente Rijswijk. Grootste stijger in 2020 is de Provincie Noord-Holland. (januari 2021)
Onderstaande analyse gaat over het gebruikmaken van inkoopinstrumenten die innovatievriendelijk kunnen zijn. PIANOo is voor deze analyse uitgegaan van de op TenderNed gepubliceerde ‘innovatievriendelijke’ instrumenten. De genoemde instrumenten kunnen worden ingezet om specifiek innovaties uit te vragen, maar een organisatie kan ook andere redenen hebben om hiervoor te kiezen. De achterliggende factoren en afwegingen van organisaties verkent PIANOo nog verder. Waar nodig/mogelijk wordt de waarderingsmethodiek komend jaar verder verfijnd.
Meer punten voor uitdagender inkoopinstrumenten
PIANOo bekeek de aanbestedingen die in 2020 werden gepubliceerd op TenderNed. Gebruikte een organisatie een ‘innovatievriendelijk’ inkoopinstrument, dan kreeg ze daar punten voor. Omdat niet elk instrument even krachtig is, worden verschillende waarden gebruikt. Een innovatiepartnerschap scoort beter dan een prijsvraag, een marktconsultatie scoort juist minder hoog. (zie tabel met scoringsmethodiek).
| Innovatiepartnerschap | ***** **** |
| Prijsvraag | ***** |
| Varianten toestaan | ***** |
| Onderhandeling zonder bekendmaking | *** |
| Mededingingsprocedure met onderhandeling | *** |
| Concurrentiegerichte dialoog | *** |
| Marktconsultatie | ** |
| Gunning op Beste Prijs Kwaliteit Verhouding (BPKV) | ** |
Over 2020 telden we alle punten bij elkaar op en deelden dat door het aantal aanbestedingen. Toevallige uitschieters sloten we uit door in de analyse alleen organisaties mee te nemen die minimaal 10 aanbestedingen afrondden.
PIANOo gaat ervan uit dat de op TenderNed gepubliceerde instrumentkeuze rechtmatig is geweest.
| pos. 2019 | |||
| 1. | Gemeente Rijswijk | ***** | - |
| 2. | N.V. Nederlandse Gasunie | **** | 3. |
| 3. | Rijkswaterstaat | **** | 7. |
| 4. | SURFmarket | **** | - |
| 5. | NS Groep N.V. | *** | 5. |
| 6. | TNO | *** | - |
| 7. | Provincie Noord-Holland | *** | 35. |
| 8. | Erasmus MC | *** | 16. |
| 9. | Gemeente Westland | *** | 21. |
| 10. | Havenbedrijf Rotterdam NV | *** | 4. |
Gemeente Rijswijk, SURFmarket en TNO zijn nieuwkomers in deze ranking. In 2019 rondden zij minder dan 10 aanbestedingen af en werden daarom niet meegenomen in de analyse (voorkomen toevallige uitschieters). Grootste stijger in de totale ranking is de Provincie Noord-Holland, die steeg van positie 35 naar 7. Grootste stijger in de top 10 is Rijkswaterstaat, die van positie 7 naar de derde plek klimt.
Grote verschillen met analyse 2019
Door deze nieuwkomers en de twee stijgers ziet de top 10 er dan ook helemaal anders uit dan die over 2019. Uit de top 10 van 2019 zijn Gemeente Haarlem en Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (NWO) enkele plaatsen gedaald. Zij staan echter nog steeds in de top 20. Radboud Universiteit Medisch Centrum is aanzienlijk gedaald in de ranking (van 10 in 2019, naar 45 in 2020). Mogelijk heeft de Coronacrisis hier invloed op gehad. Divisie Forensische Zorg/Justitiële Jeugdinrichtingen, Stichting Saxion hebben dit jaar te weinig aanbestedingen afgerond om opgenomen te worden in deze ranking.
In vergelijking met 2019 heeft de top 10 net zo veel sterren ontvangen als in 2020. Ondanks dat de top 10 er anders uitziet is het gebruik van geanalyseerde innovatievriendelijke instrumenten dus gelijk gebleven.
Ander beeld in top 20 voor ICT
Verder heeft PIANOo een aparte analyse voor ICT-aanbestedingen gemaakt. Daarbij bekeken we de aanbestedingen van ICT-diensten en -leveringen over de afgelopen 5 jaar (2016-2020), van organisaties met minimaal 15 aanbestedingen over die 5 jaar. Hierbij is gekeken naar de aanbestedingen in de CPV-hoofdcategorieën 48 (Software en informatiesystemen) en 72 (IT-diensten).
NS Groep N.V. is met 5 sterren duidelijk de organisatie die het meest gebruik maakt van innovatievriendelijke inkoopinstrumenten. Verder is het opvallend dat onderwijsorganisaties met 4 universiteiten en SURFmarket goed vertegenwoordigd zijn in deze top 20.
| 1. | NS Groep N.V. | ***** |
| 2. | Rijkswaterstaat | *** |
| 3. | Provincie Noord-Holland | *** |
| 4. | De Nederlandsche Bank N.V. | *** |
| 5. | SURFmarket | *** |
| 6. | Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) | *** |
| 7. | ProRail B.V. | *** |
| 8. | Gemeente Haarlemmermeer | *** |
| 9. | Belastingdienst | *** |
| 10. | Ministerie van Economische Zaken | *** |
| 11. | Gemeente Den Haag | ** |
| 12. | Provincie Utrecht | ** |
| 13. | Vrije Universiteit Amsterdam | ** |
| 14. | Radboud Universitair Medisch Centrum | ** |
| 15. | Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport | ** |
| 16. | GVB | ** |
| 17. | Gemeente Utrecht | ** |
| 18. | Provincie Noord-Brabant | ** |
| 19. | Technische Universiteit Eindhoven | ** |
| 20. | Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties | ** |
Meer innovatievriendelijke inkoopinstrumenten voor ICT dan Bouw/GWW
Eerder maakte PIANOo een vergelijkbare analyse voor civiele werken over 2015-2019. Opvallend is dat bij de inkoop van ICT meer gebruik wordt gemaakt van innovatievriendelijke inkoopinstrumenten dan in de bouw en GWW. De top 20 van meest innovatievriendelijke inkopers in de bouw en GWW ontvingen vorig jaar gezamenlijk 44 sterren. Voor ICT-diensten en leveringen ontvangen zij gezamenlijk 52 sterren, bijna 20% meer.
PIANOo overweegt meer van dit soort analyses te maken. Heeft u vragen of suggesties? Neem contact op met PIANOo.