Aanbestedingsstukken laten zekere rekbaarheid zien (week 4)
CO2 prestatieladder | ISO 9001 | ISO 14001
Bij een aanbesteding van de Gemeente Hollands Kroon stelt Maas zich op het standpunt dat Overwijk ongeldig heeft ingeschreven omdat zij niet aan bepaalde certificeringseisen voldoet. De rechter stelt echter dat een CO2-bewust Certificaat niet is vereist. Dit volgt met name uit het feit dat in de aanbestedingsstukken niet expliciet is bepaald dat een inschrijver (al dan niet bij inschrijving) over een CO2-bewust Certificaat dient te beschikken. De rechter onderschrijft ook de opvatting van de Gemeente dat de omschrijvingen “een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9001 of vergelijkbaar” en “een milieumanagementsysteem op basis van ISO 14001 of vergelijkbaar” een zekere rekbaarheid laten zien. Daaruit volgt dat de systemen (als geheel) niet gelijkwaardig hoeven te zijn. (ECLI:NL:RBNHO:2024:266, Rechtbank Noord-Holland, Datum uitspraak 9 januari 2024, Datum publicatie 23 januari 2024)
Feiten en omstandigheden
De Gemeente Hollands Kroon heeft een Europese openbare aanbesteding uitgeschreven voor het leveren en onderhouden van warme drankenautomaten. Zowel Maas als Overwijk hebben ingeschreven op deze aanbestedingsprocedure. De Gemeente heeft de opdracht voorlopig gegund aan Overwijk. Maas is als tweede geëindigd. Maas stelt zich op het standpunt dat Overwijk ongeldig heeft ingeschreven omdat zij niet aan een bepaalde certificeringseisen voldoet. Zij vordert dat de gemeente wordt geboden de gunningsbeslissing in te trekken, de inschrijving van Overwijk af te wijzen en de opdracht voorlopig te gunnen aan Maas. Het oordeel van de rechter:
CO2-prestatieladder
“De door de Gemeente aangevoerde omstandigheden in samenhang bezien leiden naar het oordeel van de voorzieningenrechter tot de conclusie dat de Prestatieladdereis naar zijn aard een eis is die ziet op de uitvoering van de opdracht en niet op de opdrachtgever. Voor iedere redelijk geïnformeerde en normaal oplettende inschrijver zal – gelet op de tekst van de eis en de gehele tekst van de aanbestedingsstukken – duidelijk zijn dat de eis ziet op de opdracht. Indien de Gemeente certificering had verlangd en dit als geschiktheidseis had willen opnemen, dan had het in de rede gelegen dat de eis onder paragraaf 3 (“eisen aan de inschrijver”) was opgenomen.”
Wensen bewust ‘zacht’ geformuleerd
“Voorts is de voorzieningenrechter van oordeel dat de enkele verwijzing naar de prestatieladder niet impliceert dat de Gemeente daarmee heeft voorgeschreven dat de inschrijver de CO2-uitstoot van zijn onderneming in kaart dient te brengen met een certificerende instelling, zoals door Maas is betoogd. Uit de door Maas overgelegde Handreiking Aanbesteden van de SKAO volgt dat het aan de aanbestedende dienst zelf is om te bepalen of en hoe het gedachtengoed van de SKAO in de aanbestedingsprocedure wordt meegenomen. De Gemeente heeft haar wensen ten aanzien van de CO2-prestatieladder bewust ‘zacht’ geformuleerd. Bovendien staat in de tekst van de Handreiking Aanbesteden ook uitdrukkelijk vermeld dat het hanteren van een certificaat conform de CO2-prestatieladder als geschiktheidseis of selectiecriterium tot gevolg kan hebben dat potentiële gegadigden niet kunnen meedoen en minder kans hebben om geselecteerd te worden. De SKAO geeft zelf aan dat dit discriminatie ten aanzien van buitenlandse partijen of kleine bedrijven in de hand kan werken en dat is strijdig met het aanbestedingsrecht.”
Niet vereist
“De voorzieningenrechter is van oordeel dat een certificaat niet is vereist. Dit volgt met name uit het feit dat in de aanbestedingsstukken (het PvE) niet expliciet is bepaald dat een inschrijver (al dan niet bij inschrijving) over een CO2-bewust Certificaat dient te beschikken. Indien de Gemeente had gewild dat inschrijvers over een dergelijk certificaat zouden beschikken, dan zou de Gemeente dat expliciet hebben gevraagd en om overlegging van dit certificaat hebben verzocht.”
ISO 9001 en ISO 14001
“De Gemeente betwist dat Overwijk niet voldoet aan de twee geschiktheidseisen met betrekking tot een ISO 9001 en een ISO 14001 certificering dan wel een daaraan gelijkwaardig systeem. De Gemeente vraagt bij de geschiktheidseis om de toepassing van een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9001 of vergelijkbaar en om de toepassing van een milieumanagementsysteem op basis van ISO 14001 of vergelijkbaar (zie 3.8). Uit de daarbij vermelde voorbeelden volgt op welke wijze de inschrijver daar aan kan voldoen. Een redelijk geïnformeerde en normaal oplettende inschrijver had hier niet anders kunnen begrijpen dan dat een op ISO gebaseerd kwaliteits- en milieumanagementsysteem of vergelijkbaar wordt toegepast. De veronderstelling van Maas dat door de gemeente om een ISO-certificering of om een gelijkwaardige certificering wordt gevraagd is daarom evident onjuist, aldus de Gemeente.”
Of vergelijkbaar
“De voorzieningenrechter onderschrijft de hiervoor weergegeven opvatting van de Gemeente. De omschrijvingen “een kwaliteitsmanagementsysteem op basis van ISO 9001 of vergelijkbaar” en “een milieumanagementsysteem op basis van ISO 14001 of vergelijkbaar” laten een zekere rekbaarheid zien. Daaruit volgt dat de systemen (als geheel) niet gelijkwaardig hoeven te zijn. Dit blijkt ook uit de systematiek van de uitwerking van de omschrijvingen: er worden geen voorschriften of minimumeisen gesteld, maar voorbeelden van uitwerkingen gegeven waaraan door een inschrijver kan worden gedacht. Door de eisen aan inschrijvers op deze wijze te formuleren heeft de Gemeente zich juist de nodige beoordelingsruimte verschaft om de kwaliteit van de aangeboden documentatie te toetsen. Reeds hierom kan Maas niet volhouden dat de Gemeente geen genoegen kan nemen met een vorm van externe toetsing door een door Overwijk ingehuurde en betaalde externe partij.”
(VdLC publishers/consultants BV, 31 januari 2024)
Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl