Monitor open standaarden 2023
Forum Standaardisatie onderzoekt jaarlijks het gebruik van de standaarden van de ‘Pas toe of leg uit’-lijst. Het onderzoek richt zich op de vraag naar open standaarden in aanbestedingen, de toepassing in overheidsbrede voorzieningen en overig gebruik. Er werden 69 openbare aanbestedingen onderzocht. Per aanbesteding is vastgesteld welke open standaarden van toepassing waren en in hoeverre er om is gevraagd. Wat blijkt? Organisaties vroegen in de helft van de gevallen de relevante en verplichte open standaarden uit. (februari 2024)
De Monitor Open Standaarden 2023 bestaat uit de volgende onderdelen:
- Hoofdlijnen en conclusies
- Vraag naar open standaarden in aanbestedingen
- Aanbesteding en follow-up bij medeoverheden
- Inventarisatie gebruiksgegevens
- Saas of Soeverein
Positieve uitkomsten
Uit het onderzoek blijkt dat de adoptie van standaarden langzaam de goede kant op gaat. In 2022 werden in 50% de open standaarden bij ICT-aanbestedingen uitgevraagd. Dat is een licht stijgende lijn. Er zijn overheidsorganisaties die het heel goed doen en organisaties die wat achterblijven. De 35 landelijke voorzieningen zoals DigiD en MijnOverheid voldoen grotendeels aan de eisen of er zijn concrete plannen om daar aan te voldoen.
Ruimte voor verbetering
Als organisaties in dit tempo doorgaan, duurt het nog lang voor het percentage uitgevraagde standaarden echt omhoog gaat. Daarnaast geven sommige open standaarden reden tot zorg.
- Men vroeg digitale toegankelijkheid in 2022 minder vaak uit dan in 2021.
- De veiligheidsstandaarden werden in de helft van de onderzochte gevallen gevraagd.
- Standaarden gericht op gegevensuitwisseling werden bij de Rijksoverheid in 30 procent gevraagd.
- Daarnaast blijkt dat de aandacht voor open standaarden na de gunning vermindert.
Saas of Soeverein
De Nederlandse overheid kiest in aanbestedingen steeds meer voor cloud. Dat brengt risico’s met zich mee, zoals:
- De marktmacht van de cloud partijen steeds groter wordt. Er is minder ruimte om eisen te stellen.
- De toegang tot de applicatie en tot de daarin opgeslagen data komt in handen van derde partijen.
- In veel gevallen bevinden de programmatuur en de data zich niet in Nederland en soms zelfs niet in binnen de EU.
Monitor 2023
Overige rapportages
Kijk voor de overige rapportages en eerdere monitoren op forumstandaardisatie.nl.