Inkoopbeleid moet worden aangepast (week 52)
Tarieven | aanbestedingsrechtelijke beginselen
De Wet langdurige zorg (Wlz) regelt zware, intensieve zorg voor kwetsbare ouderen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening. De langdurige zorg in natura wordt geregeld door zorgkantoren. Elke regio heeft haar eigen zorgkantoor. In de regio Nijmegen is dat VGZ. Teamzorg heeft vragen ingediend en ook bezwaar gemaakt tegen het inkoopbeleid van VGZ. De rechter stelt voorop dat tussen partijen niet in geschil is dat hier de aanbestedingsrechtelijke beginselen van toepassing zijn. De rechter gebiedt VGZ om haar inkoopbeleid aan te passen, zodat de onrechtmatigheid hiervan op het onderdeel ‘het historisch laag tarief’ wordt weggenomen. (ECLI:NL:RBDHA:2023:20567, Rechtbank Den Haag, Datum uitspraak 31 oktober 2023, Datum publicatie 28 december 2023)
Feiten en omstandigheden
De Wet langdurige zorg (Wlz) regelt zware, intensieve zorg voor kwetsbare ouderen, mensen met een handicap en mensen met een psychische aandoening. De langdurige zorg in natura wordt geregeld door zorgkantoren. Nederland is verdeeld in zorgkantoorregio’s en elke regio heeft haar eigen zorgkantoor. In de regio Nijmegen is dat VGZ. Teamzorg is gespecialiseerd in het bieden van Wlz-zorg in natura aan ouderen. Veel zorgaanbieders, waaronder Teamzorg, hebben vragen ingediend ten behoeve van de Nota’s van Inlichtingen van de zorgkantoren en ook bezwaar gemaakt tegen het inkoopbeleid. De zorgkantoren hebben op 7 juli 2023 een Landelijke Nota Van Inlichtingen (NvI) gepubliceerd, waarin zij de gestelde vragen hebben beantwoord. VGZ heeft, net als de andere zorgkantoren, die dag ook een eigen NvI gepubliceerd. Hetgeen hierin is opgenomen heeft de bezwaren van Teamzorg niet weggenomen. Teamzorg vordert VGZ te gebieden de inkoopprocedure Langdurige Zorg 2024 in te trekken of te staken. De rechter gaat ook in op de aanbestedingsbeginselen.
Aanbestedingsrechtelijke beginselen van toepassing
De voorzieningenrechter stelt bij de beoordeling van dit onderdeel van het inkoopbeleid voorop dat tussen partijen niet in geschil is dat hier de aanbestedingsrechtelijke beginselen van toepassing zijn. Het gelijkheidsbeginsel strekt ertoe dat gelijke gevallen gelijk worden behandeld. Uit het proportionaliteitsbeginsel vloeit voort dat zorgkantoren reële tarieven moeten vergoeden voor de zorg die zij inkopen. Het transparantiebeginsel brengt met zich dat de onderbouwing van het tariefsysteem transparant en uitlegbaar moet zijn.
Reëel tarief
“Het enkele feit dat een zorgaanbieder in het verleden heeft ingestemd met een lager percentage dan het richttariefpercentage is naar voorshands oordeel onvoldoende grond om aan te kunnen nemen dat dit lagere percentage destijds een reëel tarief opleverde. Er zijn ook andere redenen denkbaar voor het op enig moment instemmen met een tarief zonder dat dit een reëel tarief is. Zo is bijvoorbeeld voorstelbaar dat nieuwe aanbieders in het verleden een dusdanig groot belang hadden bij het verkrijgen van een zorgovereenkomst met een zorgkantoor dat zij uit strategisch oogpunt een lager tarief hebben geaccepteerd dan het tarief dat op dat moment voor hen reëel was. Teamzorg heeft gemotiveerd toegelicht dat en waarom dat bij haar ook het geval was. Zij stelt destijds een laag tariefpercentage te hebben aangeboden zodat zij een contract zou kunnen krijgen buiten de openbare inkoopprocedure om en zodat zij daarmee meer omzet zou kunnen genereren om structurele kosten te dekken. Zij stelt daarbij in aanmerking te hebben genomen dat het contract maar beperkt van duur was. Op grond van het enkele feit dat een zorgaanbieder in het verleden bij het aangaan van een contract voor bepaalde tijd een bepaald tarief heeft geaccepteerd, kan dus niet worden geconcludeerd dat dit percentage voor die aanbieder toen reëel was, laat staan dat kan worden aangenomen dat dit nu nog steeds zo is.”
Intrekken inkoopprocedure en organiseren Europese aanbestedingsprocedure
“Het is de voorzieningenrechter niet duidelijk of Teamzorg in de situatie zoals nu aan de orde, waarbij haar vorderingen worden afgewezen op één onderdeel na, haar subsidiaire vorderingen wil handhaven. Volledigheidshalve overweegt de voorzieningenrechter daarom dat deze vorderingen hoe dan ook niet voor toewijzing vatbaar zijn. Gelet op hetgeen onder 4.2 al is overwogen, is er geen grondslag om VGZ te gebieden de inkoopprocedure in te trekken. Bij toewijzing van de vordering om een Europese aanbesteding te organiseren heeft Teamzorg geen belang, althans daarvan is de voorzieningenrechter niet gebleken. Het enige belang van Teamzorg dat uit haar betoog kan worden afgeleid is dat door VGZ bij de inkoopprocedure de aanbestedingsrechtelijke beginselen in acht worden genomen. Dat VGZ daartoe gehouden is, is tussen partijen echter niet in geschil. De voorzieningenrechter heeft in het voorgaande beoordeeld of VGZ aan haar verplichtingen uit dien hoofde heeft voldaan. Dat is het geval op één onderdeel na. VGZ zal worden geboden haar inkoopbeleid op dat punt aan te passen. De subsidiaire vorderingen zullen daarom worden afgewezen.”
De voorzieningenrechter gebiedt VGZ om haar inkoopbeleid aan te passen, zodat de onrechtmatigheid hiervan op het onderdeel zoals weergegeven onder het systeem van ‘het historisch laag tarief’ wordt weggenomen.
(VdLC publishers/consultants BV, 3 januari 2024)
Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl