Sanctiepakket Rusland
De Europese Unie (EU) heeft op 8 april 2022 nieuwe sancties ingesteld tegen Rusland. Deze hebben ook gevolgen voor aanbestedingen van aanbestedende diensten en speciale sectorbedrijven. Met dit vijfde sanctiepakket introduceert de EU een verbod op het gunnen en voortzetten van overheidsopdrachten aan een Russische partij. In deze circulaire over de gevolgen hiervan wordt uiteen gezet wat dit betekent.
Om welke aanbestedingen gaat het?
Het gaat om alle nieuwe aanbestedingen en lopende contracten. Dit geldt zowel voor aanbestedingen en contracten die vallen onder de Aanbestedingswet 2012 en de Aanbestedingswet op defensie- en veiligheidsgebied, als voor aanbestedingen die hiervan zijn uitgezonderd. De Aanbestedingswet 2012 en de Aanbestedingswet op defensie- en veiligheidsgebied zijn gebaseerd op Richtlijn 2014/23, 2014/24, 2014/25 en 2009/81.
Wat betekent dit voor aanbestedende diensten?
Concreet betekent dit voor u dat u geen nieuwe opdrachten of concessies meer mag gunnen aan Russische partijen. Lopende contracten met Russische partijen die zijn afgesloten vóór 9 april 2022 moeten binnen 6 maanden na publicatie van het sanctiepakket worden stopgezet. Dat betekent voor 10 oktober 2022. Dit geldt ook voor opdrachten waarbij een Russische partij voor meer dan 10% deelneemt in het contract als onderaannemer of leverancier.
Welke Russische partijen worden bedoeld?
Het verbod heeft betrekking op gunning aan en lopende contracten met:
- personen met een Russische nationaliteit en personen of rechtspersonen (bedrijven, entiteiten of organen) die gevestigd zijn in Rusland;
- rechtspersonen (gevestigd in Rusland of een ander land) die voor meer dan 50% eigendom zijn van een Russische partij zoals hierboven genoemd; en
- personen of rechtspersonen (gevestigd in Rusland of een ander land) die handelen in belang van of op aanwijzing van een bovengenoemde Russische partij.
De rechtspersonen als bedoeld bij de tweede of derde bullet omvatten ook rechtspersonen gevestigd in de EU/EER of in een ander land dan Rusland.
Hoe vaststellen dat sprake van Russische partij?
Hoe kunt u vaststellen of er sprake is van een overheidsaanbesteding of lopend contracten met een Russische partij zoals hierboven gedefinieerd? Dit doet u door de volgende 3 stappen te doorlopen:
- Stel vast of er sprake is van eigendom (minimaal meer dan 50%) door een Russische persoon of rechtspersoon.
- Is er geen sprake van eigendom, stel dan vast of er wel sprake is van zeggenschap (zeggenschap kan in de vorm van contractuele afspraken of in de vorm van andere feitelijke invloed aanwezig zijn).
- Is er sprake van eigendom of zeggenschap? Check dan of uw lopende contracten en aanbestedingen onder een uitzondering vallen.
Welke uitzonderingen zijn er?
Hoewel de uitzonderingen uit de Aanbestedingswet 2012 en de Aanbestedingswet op defensie- en veiligheidsgebied niet gelden, heeft de Europese Unie een aantal uitzonderingsgronden opgenomen op deze sanctie. De bevoegde autoriteit kan autoriseren of gebruik kan worden gemaakt van deze uitzonderingsgronden die gelden voor nieuwe overheidsaanbestedingen en lopende contracten. Hierover zal nader worden besloten en hierover zal nader worden gecommuniceerd.
Mogelijke uitzonderingsgronden zijn:
- Uitvoering, onderhoud en vernietiging van radioactief afval, behandeling en veiligheid van civiele nucleaire capaciteiten, levering van materiaal voor de productie van medische radio-isotopen en gelijke medische middelen, nodige technologie voor radioactieve monitoring en nodige technologie voor civiele nucleaire samenwerking (voornamelijk onderzoek en ontwikkeling);
- Als de levering van strikt noodzakelijke goederen of diensten enkel mogelijk is door een Russische partij, of enkel een Russische partij het kan leveren in toereikende hoeveelheden;
- Ruimteprogramma’s;
- Alles voor diplomaten van EU landen in Rusland;
- Als het gaat om de levering van gas, olie, titanium, aluminium, koper, nikkel, palladium en ijzererts;
- Levering van kolen en andere fossiele brandstoffen (tot 10 augustus 2022).
Bij toepassing van deze uitzonderingen mag er wel na een aanbesteding een overheidsopdracht gegund worden aan een Russische partij of mogen eerder aanbestede contracten uitgevoerd worden met een Russische partij.
Circulaire
Verordening
Verordening (EU) 2022/576 van de Raad van 8 april 2022 - pagina L 111/8
Vraag het PIANOo
Voor vragen over de toepassing van de in de circulaire beschreven sancties kunt u terecht bij het vragenloket van PIANOo.