Gunning onterecht wegens ontbreken certificaat (week 14)
Certificaat | Grossman
Vista heeft op 7 september 2023 op TenderNed een Europese openbare aanbestedingsprocedure voor de plaatsing van warme drankenautomaten aangekondigd. Maas stelt dat Overwijk ten tijde van de inschrijving niet beschikte over een gecertificeerd kwaliteitssysteem dat voldoet aan ISO 9001:2015 of een daaraan gelijkwaardig gecertificeerd kwaliteitssysteem. Volgens de rechter staat niet alleen vast dat Overwijk geen certificaat heeft, maar ook dat zij geen aanvraag daartoe heeft gedaan. Vista heeft op geen enkele wijze inzichtelijk gemaakt, laat staan onderbouwd, dat het niet binnen de gestelde termijnen kunnen verwerven van de certificaten Overwijk niet valt aan te rekenen. De conclusie is dat er ten onrechte aan Overwijk is gegund. (ECLI:NL:RBLIM:2024:1434, Rechtbank Limburg, Datum uitspraak 28 maart 2024, Datum publicatie 5 april 2024)
Feiten en omstandigheden
Vista heeft op 7 september 2023 op TenderNed een Europese openbare aanbestedingsprocedure voor de plaatsing van warme drankenautomaten aangekondigd.
Op 29 november 2023 heeft Vista aan Maas laten weten voornemens te zijn de opdracht te gunnen aan Overwijk Koffiesystemen Midden-Nederland B.V. Maas is als tweede in de rangorde geëindigd. Op 13 december 2023 heeft Maas bezwaar gemaakt tegen de voorgenomen gunning aan Overwijk. Op 18 december 2023 heeft Vista aan Maas laten weten dat het bezwaar van Maas voor Vista geen aanleiding is om de voorlopige gunningsbeslissing in te trekken. Maas vordert dat de voorzieningenrechter Vista gebiedt de gunningsbeslissing van 29 november 2023 in te trekken.
Maas stelt dat Overwijk niet voldoet aan de geschiktheidseis zoals die volgt uit paragraaf 3.2.2. van deel, wat betekent dat de inschrijving van Overwijk ongeldig is. Maas voert daartoe aan dat Overwijk ten tijde van de inschrijving niet beschikte over een gecertificeerd kwaliteitssysteem dat voldoet aan ISO 9001:2015 of een daaraan gelijkwaardig gecertificeerd kwaliteitssysteem. Het oordeel van de rechter:
Grossmann
“Onder verwijzing naar het Grossmann-arrest (HvJ EG 12 februari 2004, zaak C230/02) heeft Vista nog gesteld dat Maas haar recht heeft verwerkt om te klagen over de wijze waarop Vista de geschiktheidseis heeft uitgelegd. Een inschrijver dient zich, aldus Vista, proactief op te stellen als deze zich niet kan verenigen met bepaalde eisen of interpretaties van die eisen. Maas had daarom vragen moeten stellen over hoofdstuk 9 van deel B. Nu zij dat niet heeft gedaan, heeft zij volgens Vista het recht verwerkt om dat alsnog te doen. De voorzieningenrechter volgt Vista niet in die stelling. Gelet op het feit dat in deel B expliciet staat dat deel A voorgaat, mocht Maas daarvan uitgaan en aannemen dat de certificaatseis gold, ook al meldde deel B deels iets anders. Onder deze omstandigheden hoefde Maas niet op straffe van verwerking van recht vragen te stellen over deel B.
Minimaal gelijkwaardig
“Met inachtneming van het vorenstaande volgt de voorzieningenrechter Maas in haar standpunt. Van belang is daarbij dat in deel A expliciet is vermeld dat de inschrijver dient te beschikken over ‘een geldig gecertificeerd kwaliteitszorgsysteem waarbij het certificaat is opgesteld door een certificatie-instelling, die erkend is binnen de (inter)nationale accreditatie structuur, terwijl de inschrijver als bewijs van het voldoen aan deze voorwaarde moet beschikken over ‘het ISO 9001:2015 certificaat of minimaal gelijkwaardig aan een gecertificeerd kwaliteitszorgsysteem’ (onderstreping voorzieningenrechter). Weliswaar is het laatst geciteerde zinsdeel vanaf ‘of’ niet erg helder geformuleerd, maar dat doet er niet aan af dat in de eerste zin zonder voorbehoud een gecertificeerd kwaliteitszorgsysteem wordt geëist en uit de tweede zin in ieder geval niet kan worden afgeleid dat daar een uitzondering op wordt gemaakt. Derhalve mag worden begrepen dat met het laatste zinsdeel ook wordt gedoeld op een kwaliteitszorgsysteem met certificaat. Dat vindt bevestiging in de daarop volgende mededeling dat de winnende inschrijver als bewijsstuk moet indienen het ‘certificaat ISO 9001:2015 of daarmee gelijkwaardig’. Hoewel het woordje ‘certificaat’ achter gelijkwaardig ontbreekt, valt niet in te zien op welke over te leggen bewijsstuk anders wordt gedoeld.”
Geen certificaat
“Niet alleen staat vast dat Overwijk geen certificaat heeft, maar ook dat zij geen aanvraag daartoe heeft gedaan. Vista heeft op geen enkele wijze inzichtelijk gemaakt, laat staan onderbouwd, dat het niet binnen de gestelde termijnen kunnen verwerven van de certificaten Overwijk niet valt aan te rekenen. Het enige dat Vista daaromtrent in zijn algemeenheid heeft aangevoerd (in de brief van 18 december 2023, zie rov. 2.4.) is dat het certificeringstraject voor het behalen van een ISO 9001 certificaat gemiddeld zes maanden duurt en dat het ontbreken van de certificaten op het moment van inschrijving gezien die lange duur Overwijk niet valt toe te rekenen, terwijl dus vaststaat dat Overwijk een dergelijk traject überhaupt niet heeft opgestart. De blote stelling dat het certificeringstraject lang duurt is in zijn algemeenheid onvoldoende om te kunnen concluderen dat het om die reden inschrijver niet is aan te rekenen dat hij op het moment van inschrijving niet over het certificaat beschikt noch een aanvraag daartoe heeft gedaan. Maas heeft terecht gesteld dat het onder deze omstandigheden aan Overwijk is aan te rekenen - als bedoeld in artikel 2.96 lid 2 Aw - dat zij een certificaat niet (tijdig) heeft verkregen. Aan deze conclusie doet niet af dat Vista als aanbestedende dienst een zekere mate van vrijheid heeft in het kader van de beoordeling en toetsing, nu ook die toets moet voldoen aan de algemene beginselen van het aanbestedingsrecht waaronder het gelijkheidsbeginsel.”
De eindconclusie is dat, nu Overwijk niet voldeed aan de geschiktheidseis uit de aanbestedingsstukken en zij daar ook via de band van artikel 2.96 lid 2 Aw niet geacht kan worden aan voldaan te hebben, er ten onrechte voorlopig aan Overwijk is gegund
(VdLC publishers/consultants BV, 10 april 2024)
Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl